نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 استاد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ی جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 دانشجوی دکترا، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ی جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ی جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4 استادیار، گروه جغرافیا، دانشکده ی آموزش، دانشگاه گرمیان، کلار، سلیمانیه، عراق
چکیده
باوجود گذشت بیش از سه دهه از تحقیقات اولیه در مورد تاب‌آوری، هنوز این مفهوم فاقد در فراگیر و عملیاتی در حوزه‌های مختلف علمی و ازجمله مدیریت سوانح است. بسیاری از تناقض‌های موجود بر سر معنای تاب‌آوری از تمایلات شناختی، روش‌های متدولوژیک، تفاوت‌های مفهومی بنیادی موجود و همچنین دیدگاه‌هایی که بر تحقیق در سیستم‌های اکولوژیکی، اجتماعی یا ترکیبی از هر دو تمرکز می‌کنند ناشی می‌شود. شهر تاب‌آور شهری است که ظرفیت تحمل و پذیرش خطر پیش از فروپاشی سیستم را دارد. سیستم این شهر پویا و تغییرپذیر است. در زمان وقوع خطر، تغییرات را جذب می‌کند و بازهم به حالت تعادل بازمی‌گردد، این شهر توانایی برگشت به عقب و پذیرش تهدید را دارد. در سال‌های اخیر پژوهش در حوزه تاب‌آوری شهری در ایران در مجلات علمی‌پژوهشی جغرافیایی رو به افزایش بوده است و جامعه دانشگاهی با ضرورت پژوهش در این حوزه آشنا شده‌اند. ازاین‌رو این پژوهش با روش فراتحلیل (روشی سیستماتیک برای نیل به این اهداف با تحلیل آماری یافته‌های کمی حاصل از مطالعات مربوط به یک مسئله پژوهشی است) و باهدف شناسایی و دسته‌بندی مقالات پژوهشی نوشته‌شده در حوزه تاب‌آوری شهری در مجلات علمی‌پژوهشی جغرافیایی نگارش شده است؛ به‌طوری‌که پس از جست‌وجو و شناسایی مقالاتی که طی سال‌های اخیر مستقیماً به موضوع یادشده پرداخته‌اند، بافهم رویکردها و ماهیت آن‌ها، به بررسی ساختار مقالات شامل روش‌شناسی، شاخص‌ها، نمونه‌گیری، روش‌های جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها و نتایج به‌دست‌آمده پرداختیم تا جنبه‌های مثبت و منفی واکاوی کنیم. نتیجه پژوهش‌ها حاکی از آن است که همه مقالات نوعی نظریه آزمایی بوده و منجر به نظریه‌سازی نشده است. هرچند که برخی از پژوهش‌ها الگوها و پیشنهادهای بسیار خوب و تازه‌ای را ارائه داده‌اند، باتوجه‌به ماهیت پژوهش‌ها نمی‌توان آن‌ها را در رده پژوهش‌های بنیادی و نظریه‌ساز قرارداد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A meta-analysis of urban resilience research in Iranian geographical research journals
نویسندگان [English]
- Ahmad Pourahmad 1
- Ebrahim Farhadi 2
- Maryam Sejoudi 2
- Ramin Ghorbani 3
- Shakhawan Abdullah Hussein 4
1 Professor, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Ph. D Student, Geography and Urban Planning Department, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Ph. D Student, Geography and Urban Planning Department, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
4 Assistant Professor, Department of Geography, Faculty of Education, Garmian University, Clare, Sulaymaniyah, Iraq
چکیده [English]
Despite more than three decades of early research on resilience, this concept is still lacking in inclusive and operational in various scientific fields, including disaster management. Many of the contradictions in the meaning of resilience arise from cognitive tendencies, methodological approaches, fundamental conceptual differences, as well as views that focus on research into ecological, social, or a combination of both. A resilient city is a city that has the capacity to withstand and accept danger before the collapse of the system. The system of this city is dynamic and changeable. When danger occurs, it absorbs change and returns to equilibrium, the city has the ability to go back and accept the threat. In recent years, research in the field of urban resilience in Iran in scientific and geographical research journals has been increasing and the academic community has become familiar with the need for research in this field. Therefore, this research has been written by meta-analysis method (a systematic method to achieve these goals by statistical analysis of quantitative findings from studies related to a research problem) and with the aim of identifying and categorizing research articles written in the field of urban resilience in geographical journals; After searching and identifying the articles that have dealt directly with the subject in recent years, understanding the approaches and their nature, we examined the structure of the articles including methodology, indicators, sampling, data collection and analysis methods and the results obtained to positive and negative aspects. The results of the research indicate that all articles are a kind of theorizing and have not led to theorizing. Although some researches have provided very good and new models and suggestions, due to the nature of the researches, they cannot be classified as fundamental researches and theorists.
کلیدواژه‌ها [English]
- meta-analysis
- urban resilience
- vulnerability
- resilience index
- geography
)