پژوهش‌های جغرافیای اقتصادی

علمی-پژوهشی

بررسی عناصر کالبدی حس تعلق به مکان در محلات شهری(مطالعه موردی:شهرک شهید بهشتی شهر شیراز)

محمدرضا شهریاری؛ پریسا مشک سار

دوره 2، شماره 6 ، اسفند 1400، صفحه 1-11

چکیده

رشد فزاینده‌ی ابعاد شهرنشینی در طی دهه‌های اخیر موجب شده است که علاوه بر گسترش مشکلات اکولوژی محیطی و اجتماعی، شهر و شهرسازی معاصر با مشکلات و معضلات تازه‌ای مانند کم‌رنگ شدن هویت و حس تعلّق به مکان ... بیشتر رشد فزاینده‌ی ابعاد شهرنشینی در طی دهه‌های اخیر موجب شده است که علاوه بر گسترش مشکلات اکولوژی محیطی و اجتماعی، شهر و شهرسازی معاصر با مشکلات و معضلات تازه‌ای مانند کم‌رنگ شدن هویت و حس تعلّق به مکان مواجه شود. یکی از معانی مهم در ارتقای کیفیت محیط‌های شهری و انسانی، حس تعلّق به مکان است. این حس که عامـل مهمی در شکل‌گیری پایه‌های ارتباطی استفاده‌کنندگان و محیط است، درنهایت منجر به ایجاد محیط‌های باکیفیت نیز خواهد شد. در این راستا هدف پژوهش حاضر بررسی عناصر کالبدی حس تعلق به مکان در محلات شهری در شهرک شهید بهشتی واقع در منطقه ده شهر شیراز می‌باشد. روش تحقیق در این پژوهش از بعد هدف کاربردی و از بعد ماهیت خود توصیفی تحلیلی است. بدین منظور ابتدا شاخص‌های مؤثر در سنجش عناصر کالبدی حس تعلق به مکان از منابع مختلف تهیه‌شده و سپس داده‌ها و اطلاعات موردنیاز به‌صورت پیمایشی و ابزار پرسش‏نامه از محله جمع‌آوری‌شده است. جامعه آماری پژوهش افراد ساکن در شهرک شهید بهشتی شهر شیراز است که بر اساس فرمول کوکران تعداد 372 پرسشنامه به‌عنوان حجم نمونه محاسبه شد. تحلیل پرسش‏نامه‌ها با روش‌های آزمون تیتک‌ نمونه‌ای، ضریب همبستگی پیرسون در نرم‌افزار spss انجام شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در بخش مربوط به گویه‌های موردمطالعه در آزمون تی تک نمونه‌ای شخصیت کالبدی منحصربه‌فرد با میزان 3/90 در بالاترین سطح از میانگین قرارگرفته و در بین متغیّر‌های مستقل حس تعلّق به مکان و شاخص‌های کالبدی آن همبستگی ضعیف بوده و همچنین رابطه‏ی معنادار آماری وجود ندارد.

مقاله برگرفته از پایان نامه

سنجش پیامدهای خشک شدن دریاچه ارومیه بر روی شاخص های اقتصادی روستاهای پیرامونی

ساجده دین پرست؛ ارسطو یاری

دوره 2، شماره 6 ، اسفند 1400، صفحه 12-23

چکیده

خشک شدن دریاچه ارومیه باعث ایجاد بحران و مخاطرات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی در روستاهای پیرامونی استان های آذربایجان شرقی و غربی شده است. پدیده های طبیعی و عامل انسانی نقش مهم و موثری در خشک شدن دریاچه ... بیشتر خشک شدن دریاچه ارومیه باعث ایجاد بحران و مخاطرات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی در روستاهای پیرامونی استان های آذربایجان شرقی و غربی شده است. پدیده های طبیعی و عامل انسانی نقش مهم و موثری در خشک شدن دریاچه داشته اند بنابراین خشک شدن دریاچه ارومیه می تواند اثرات زیان بار و غیرقابل جبرانی را بر روستاییان، روستاهای پیرامونی دریاچه ارومیه بر جای بگذارد. هدف این پژوهش سنجش پیامدهای خشک شدن دریاچه ارومیه بر روی شاخص های اقتصادی روستاهای پیرامونی(کاهش میزان اشتغال، افزایش فقر، افزایش نرخ بیکاری و کاهش درآمد و کاهش ‌سرمایه گذاری و پس انداز) می باشد. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و داده ها به صورت کتابخانه ای و پیمایشی(پرسشنامه ای)جمع آوری گردیده است. جامعه آماری پژوهش روستاهای پیرامونی استان آذربایجان شرقی و استان آذربایجان غربی مشتمل بر 25648 نفر و 7600 خانوار می باشد. برای محاسبه حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده گردید. هم چنین با استفاده از آلفای کرونباخ پایایی پرسشنامه 83/0 درصد محاسبه گردید. در تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش از نرم افزار Spss23 و از آزمون تی تک نمونه ای استفاده شده است و نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونه ای در روستاهای پیرامونی نشان دهنده این است که در میان ابعاد اقتصادی شاخص های افزایش فقر و کاهش میزان اشتغال از بیشترین تاثیر پذیری و هم چنین شاخص های افزایش نرخ بیکاری، کاهش پس انداز و کاهش درآمد از کمترین تاثیرپذیری در مقابل خشک شدن دریاچه ارومیه برخوردار هستند. بنابراین با انجام اقداماتی از جمله ایجاد مکان ها و تفرجگاه ها در کنار دریاچه برای جذب گردشگر و احداث کارخانه تصفیه و بسته بندی نمک دریاچه جهت صادرات به کشورهای دیگر می توان زمینه اشتغال برای ساکنین و جلوگیری از مهاجرت آنان را به عمل آورد. بنابراین با انجام اقداماتی از جمله ایجاد مکان ها و تفرجگاه ها در کنار دریاچه برای جذب گردشگر و احداث کارخانه تصفیه و بسته بندی نمک دریاچه جهت صادرات به کشورهای دیگر می توان زمینه اشتغال برای ساکنین و جلوگیری از مهاجرت آنان را به عمل آورد.

علمی-پژوهشی

موانع توسعه اقتصاد سبز در کارآفرینی مناطق روستایی استان اصفهان

سولماز دری سده؛ مرتضی توکلی

دوره 2، شماره 6 ، اسفند 1400، صفحه 24-39

چکیده

کارآفرینان بخشی مهمی از فعالیت‌های اقتصادی را به خود اختصاص می‌دهند و نقش مهمی در اشتغال‌زایی و توسعه در مناطق روستایی را به عهده‌دارند، برای رسیدن به اهداف خود در بحث توسعه پایدار روستایی باید به ... بیشتر کارآفرینان بخشی مهمی از فعالیت‌های اقتصادی را به خود اختصاص می‌دهند و نقش مهمی در اشتغال‌زایی و توسعه در مناطق روستایی را به عهده‌دارند، برای رسیدن به اهداف خود در بحث توسعه پایدار روستایی باید به دنبال گذار از اقتصاد سنتی به اقتصاد سبز در کسب‌وکارهای خود باشند؛ اما برای اجرای اقتصاد سبز در این مناطق، در ایران با موانعی روبه‌رو هستند. در همین راستا هدف این پژوهش که یک تحقیق توصیفی با رویکرد کیفی است، شناسایی موانع توسعه اقتصاد سبز در کارآفرینی مناطق روستایی استان اصفهان می‌باشد. جامعه آماری در بخش پژوهش کیفی 10 نفر از اعضای هیئت‌علمی که صاحب‌نظر و خبره در حوزه‏ی اقتصاد، کارآفرینی و توسعه‏ ی روستایی بودند تشکیل دادند و داده‌های لازم از طریق مصاحبه-ی نیمه ساختاریافته اکتشافی محقق ساخته گردآوری شد. با استفاده از راهبرد تحلیل محتوا 26 مقوله‏ی استخراج گردید. مقوله‌ها در قالب پرسشنامه بر اساس طیف لیکرت در اختیار جامعه آماری دوم قرار گرفت که برابر با 40 نفر کارآفرینان حوزه کشاورزی-روستایی استان اصفهان برآورد گردید و کل اعضا، موردبررسی قرار گرفتند. به‌منظور تلخیص متغیرها از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی با نرم‌افزار SPSS استفاده شد. مقدار KMO، 0/07 و مقدار آزمون بارتلت 489/409 به دست آمد که در سطح 99 درصد معنی‌دار بود. نتایج تحلیل عاملی نشان داد، تبیین کل واریانس توسط 4 عامل استخراج‌شده از گویه‌های موردبررسی، 80/117 درصد است. در این پژوهش، موانع آموزشی- ترویجی، موانع ساختاری- محیطی، موانع مدیریتی- فنی و موانع حمایتی- انگیزشی به ترتیب با تبیین 38/880 درصد، 17/182 درصد، 14/808 درصد و 9/301 درصد از واریانس کل، به‌عنوان مهم‌ترین موانع توسعه‏ ی اقتصاد سبز در مناطق روستایی استان اصفهان شناسایی شدند.

مقاله برگرفته از پایان نامه

پهنه بندی خطر زمین لغزش شهرستان نور با استفاده از مدل تحلیل شبکه

حسین شریفی؛ مهرداد رمضانی پور؛ لیلا ابراهیمی؛ آمنه حق زاد

دوره 2، شماره 6 ، اسفند 1400، صفحه 40-55

چکیده

وقوع زمین لغزش و تحمیل خسارت جانی و مالی فراوان، شناسایی و اولویت بندی مناطق حساس و تدوین برنامه های خاص مکانی جهت کاهش وقوع و خسارت های آن در نواحی مستعد را ضرورت بخشیده است. بنابراین با توجه به اینکه ... بیشتر وقوع زمین لغزش و تحمیل خسارت جانی و مالی فراوان، شناسایی و اولویت بندی مناطق حساس و تدوین برنامه های خاص مکانی جهت کاهش وقوع و خسارت های آن در نواحی مستعد را ضرورت بخشیده است. بنابراین با توجه به اینکه زمین‌لغزش‌ نسبت به سایر بلایای طبیعی مدیریت پذیر تر می‌ باشد لذا شناخت این پدیده در جهت جلوگیری از خسارات ناشـی از آن از اهمیت زیادی برخوردار است. در این راستا هدف از پژوهش حاضر پهنه بندی خطر زمین لغزش در شهرستان نور با استفاده از مدل تحلیل شبکه می باشد. روش پژوهش حاضر از لحاظ اجرا تحقیقی است چون با توجه به داده ‏ها و روش‏ های تجزیه و تحلیل به یافته ‏های جدیدی دست می یابد و در این راستا روال تحقیق به دلیل ارتباط متقابل فضاها و توسعه شهری، با دیدگاه سیستمی پیش می رود و از بعد هدف، کاربردی است. واحد تحلیل شهرستان نور می باشد و برای تهیه لایه های اطلاعاتی، از معیارهای مؤثر مخاطره را که با بازدیدهای میدانی و مطالعات کتابخانه‌ای به دست آمد (از قبیل شیب، مقادیر ارتفاعی، کاربری اراضی و ...) از نقشه های توپوگرافی 1/25000 و 1/50000، نقشه‌های زمین شناسی1/100000 استفاده شد. در مرحله بعد، لایه های اطلاعاتی مؤثر که با نظر کارشناسان و بررسی های میدانی و کتابخانه ای به دست آمدند، در قالب مدل تحلیل شبکه مورد بررسی قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش ANP فازی جهت وزن دهی معیارهای پژوهش و از نرم افزار Arc Gis برای شناسایی مناطق با خطر بالا از نظر خطر زمین لغزش استفاده گردیده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مناطقی که در شمالی، شمال غرب و شمال شرق قرار گرفتند بیشتر زمین لغزش دارا می باشد که 14/94 درصد از کل مساحت شهرستان می باشد. همچنین حواشی شهر نور نیز بر اساس زمین لغزش در طبقه احتمال کم و احتمال خیلی کم قرار گرفته است که علت آن را می توان بارش کم، ارتفاعات و شیب های کم و ... عنوان کرد.

علمی-پژوهشی

مدل MCDM برای انتخاب روستای هدف گردشگری بر اساس روش‌های SWARA و ARAS (مطالعه‏ موردی: شهرستان پاوه)

ابوالقاسم تقی زاد فانید؛ پیمان قدسی

دوره 2، شماره 6 ، اسفند 1400، صفحه 56-75

چکیده

روستاهای هدف گردشگری هر کدام شکل خاصی از زندگی، هنر، فرهنگ و میراث روستایی را در مکان‌های روستایی به نمایش می‌گذارند. در فرآیند انتخاب مناسب‌ترین روستای هدف گردشگری با توجه به معیار‌های حکمرانی خوب، ... بیشتر روستاهای هدف گردشگری هر کدام شکل خاصی از زندگی، هنر، فرهنگ و میراث روستایی را در مکان‌های روستایی به نمایش می‌گذارند. در فرآیند انتخاب مناسب‌ترین روستای هدف گردشگری با توجه به معیار‌های حکمرانی خوب، تصمیم گیرنده‌گان از روش های تصمیمگیری چند معیاره برای انتخاب روستا استفاده نکردهاند. بنابراین، این مقاله با هدف ایجاد چارچوبی برای انتخاب روستاها در فرآیند انتخاب مناسب‌ترین روستای هدف گردشگری بر اساس چارچوب swara-aras- mcdmاست. تمرکز این مقاله بر شناسایی معیارهای حکمرانی خوب و رتبه‌بندی روستاهای هدف گردشگری شهرستان پاوه بر اساس معیارهای انتخابی می‌باشد. برای سنجش حکمرانی خوب در این تحقیق از ۸ معیار شفافیت، پاسخگویی، حاکمیت قانون، مشارکت، مسئولیت‌پذیری، أثربخشی و کارایی، اجماع و مشروعیت و برابری و فرآگیری استفاده شد. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی، از نظر روش تحقیق، آمیخته ، از نظرماهیت، توصیفی- تحلیلی و از نظر ابزار، مبتنی بر پرسشنامه نخبگان می باشد. برای تعیین وزن معیارها تیمی متشکل از سه خبره تشکیل شد. از روش swara برای وزن‌دهی معیارها و از روش aras برای اولویت‌بندی گزینه‌ها در ارتباط با مهم‌ترین معیار‌های حکمرانی خوب در روستاهای هدف گردشگری در منطقه مورد مطالعه بهره‌گرفته شد. نتایج روش سوآرا نشان داد که معیار مشارکت با وزن ۰/۱۷۲ مهم‌ترین معیار حکمروایی خوب در سطح روستاهای شهرستان پاوه است و بعد از آن معیار برابری و فراگیری با وزن ۰/۱۵۴ دومین معیار مهم حکمرانی خوب است و معیار پاسخگویی با ۰/۱۲۰، شفافیت با ۰/۱۱۸، مسئولیت‌پذیری با ۰/۱۱۱، حاکمیت قانون با ۰/۱۰۹، أثر بخشی و کارایی با ۰/۰۹۲ و اجماع و مشروعیت با ۰/۰۸۸ به ترتیب قرار دارند. نتایج محاسبه روش آراس نیز نشان داد که، روستای داریان با ۰/۸۵۹ دارای بالاترین اهمیت کلی بوده و در رتبه اول قرار دارد و بعد از آن روستای دشه با ۰/۷۶۹ در درتبه دوم،خانقاه با ۰/۷۶۲، و شمشیر با ۰/۷۰۱ در رتبه‌ سوم و چهارم و روستای هجیج بزرگ با ۰/۶۸۶ در رتبه آخر قرار دارد.

علمی-پژوهشی

بررسی عوامل موثر بر افراد بازمانده از تحصیل در دانش آموزان دوره دوم متوسطه روستاهای استان زنجان

علی سیاح؛ مهدی چراغی

دوره 2، شماره 6 ، اسفند 1400، صفحه 76-94

چکیده

این پژوهش با ضرورت توجه به شناخت عوامل موثر بر افراد بازمانده از تحصیل در دانش آموزان دوره دوم متوسطه استان زنجان تنظیم شد و هدف اصلی آن شناسایی عوامل مرتبط بر ترک تحصیل این افراد بود. پژوهش حاضر به شیوه ... بیشتر این پژوهش با ضرورت توجه به شناخت عوامل موثر بر افراد بازمانده از تحصیل در دانش آموزان دوره دوم متوسطه استان زنجان تنظیم شد و هدف اصلی آن شناسایی عوامل مرتبط بر ترک تحصیل این افراد بود. پژوهش حاضر به شیوه آمیخته و از نوع اکتشافی در دو فاز کیفی و کمی انجام گرفت. جامعه‌‌ی آماری پژوهش حاضر شامل کلیه‌‌ی دانش‌‌آموزان مقطع دوم متوسطه مناطق 14 گانه استان زنجان است که از تحصیل بازمانده اند. بــه منظــور تعییـن حجــم نـمونه‌‌ی پژوهش از فرمول تعییـــن حجم نـمونــه‌‌ی با توجه به حجم جامعه‌‌ی آماری طبق اطلاعات موجود در اداره آموزش و پرورش استان زنجان (2337)، حجم نـمونه بر اساس فرمول کوکران براساس تعداد دانش‌‌آموزان بازمانده از تحصیل در دوره‌‌ی متوسطه دوم، سهم نسبی هر شهرستان از تعداد مصاحبه‌‌ها مشخص شد. برهمین اساس در قسمت کمی تعداد 380 دانش آموز ترک تحصیل کرده به عنوان نمونه برآورد شدند. داده‌ها در مرحله اول با تحلیل محتوای مضمونی و در مرحله دوم به منظور تعیین اعتبار و روایی ابزار و همچنین رتبه‌بندی سهم عوامل شناسایی شده با نرم افزار spss-26 تحلیل شد. همچنین در کل شاخص های بعد خانوادگی، فردی، آموزشی و اقتصادی در بین مناطق 14 گانه متوسطه دوم استان زنجان تفاوت معناداری بین شاخص های مورد مطالعه وجود دارد. در بعد فردی این نتایج به دست آمد که در شهر طارم و افشار عوامل فردی از میانگین بالاتری برخوردار بود و در شهرهای انگوران و ابهر عوامل فردی از میانگین پایین تری برخوردار است. نتایج همچنین نشان داد که از نظر بعد آموزشی شهرهای ابهر و ماهنشان از میانگین بالاتری نسبت به سایر مناطق برخوردار بود و در این مناطق عوامل آموزشی بیشتر منجر به بازماندن از تحصیل می شود. اما در شهر طارم عوامل آموزشی کمتری تأثیر در بازماندن از تحصیل دارد. نتایج همچنین نشان داد که از نظر بعد آموزشی شهرهای ابهر و ماهنشان از میانگین بالاتری نسبت به سایر مناطق برخوردار بود و در این مناطق عوامل آموزشی بیشتر منجر به بازماندن از تحصیل می شود. اما در شهر طارم عوامل آموزشی کمتری تأثیر در بازماندن از تحصیل دارد.

فرا تحلیلی بر پژوهش‌های تاب‌آوری شهری در نشریات علمی پژوهشی جغرافیایی ایران

احمد پوراحمد؛ ابراهیم فرهادی؛ مریم سجودی؛ رامین قربانی؛ شاخوان عبدالله حسین

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 1-19

چکیده

باوجود گذشت بیش از سه دهه از تحقیقات اولیه در مورد تاب‌آوری، هنوز این مفهوم فاقد در فراگیر و عملیاتی در حوزه‌های مختلف علمی و ازجمله مدیریت سوانح است. بسیاری از تناقض‌های موجود بر سر معنای تاب‌آوری ... بیشتر باوجود گذشت بیش از سه دهه از تحقیقات اولیه در مورد تاب‌آوری، هنوز این مفهوم فاقد در فراگیر و عملیاتی در حوزه‌های مختلف علمی و ازجمله مدیریت سوانح است. بسیاری از تناقض‌های موجود بر سر معنای تاب‌آوری از تمایلات شناختی، روش‌های متدولوژیک، تفاوت‌های مفهومی بنیادی موجود و همچنین دیدگاه‌هایی که بر تحقیق در سیستم‌های اکولوژیکی، اجتماعی یا ترکیبی از هر دو تمرکز می‌کنند ناشی می‌شود. شهر تاب‌آور شهری است که ظرفیت تحمل و پذیرش خطر پیش از فروپاشی سیستم را دارد. سیستم این شهر پویا و تغییرپذیر است. در زمان وقوع خطر، تغییرات را جذب می‌کند و بازهم به حالت تعادل بازمی‌گردد، این شهر توانایی برگشت به عقب و پذیرش تهدید را دارد. در سال‌های اخیر پژوهش در حوزه تاب‌آوری شهری در ایران در مجلات علمی‌پژوهشی جغرافیایی رو به افزایش بوده است و جامعه دانشگاهی با ضرورت پژوهش در این حوزه آشنا شده‌اند. ازاین‌رو این پژوهش با روش فراتحلیل (روشی سیستماتیک برای نیل به این اهداف با تحلیل آماری یافته‌های کمی حاصل از مطالعات مربوط به یک مسئله پژوهشی است) و باهدف شناسایی و دسته‌بندی مقالات پژوهشی نوشته‌شده در حوزه تاب‌آوری شهری در مجلات علمی‌پژوهشی جغرافیایی نگارش شده است؛ به‌طوری‌که پس از جست‌وجو و شناسایی مقالاتی که طی سال‌های اخیر مستقیماً به موضوع یادشده پرداخته‌اند، بافهم رویکردها و ماهیت آن‌ها، به بررسی ساختار مقالات شامل روش‌شناسی، شاخص‌ها، نمونه‌گیری، روش‌های جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها و نتایج به‌دست‌آمده پرداختیم تا جنبه‌های مثبت و منفی واکاوی کنیم. نتیجه پژوهش‌ها حاکی از آن است که همه مقالات نوعی نظریه آزمایی بوده و منجر به نظریه‌سازی نشده است. هرچند که برخی از پژوهش‌ها الگوها و پیشنهادهای بسیار خوب و تازه‌ای را ارائه داده‌اند، باتوجه‌به ماهیت پژوهش‌ها نمی‌توان آن‌ها را در رده پژوهش‌های بنیادی و نظریه‌ساز قرارداد.

مطالعه دمای سطح زمین شهر تبریز دررابطه‌با کاربری اراضی با استفاده از تصویر لندست 8

محمدعلی کوشش وطن؛ اکبر اصغری زمانی

دوره 2، شماره 3 ، خرداد 1400، ، صفحه 49-58

چکیده

در فرایند شهری شدن، برنامه ریزیِ مطلوبِ استفاده از اراضی بسیار مهم است. چرا که نحوه‏ ی استفاده از اراضی تأثیرات قابل‌توجّه ی را در رژیم دمایی شهر دارد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر مطالعه‏ ی دمای ... بیشتر در فرایند شهری شدن، برنامه ریزیِ مطلوبِ استفاده از اراضی بسیار مهم است. چرا که نحوه‏ ی استفاده از اراضی تأثیرات قابل‌توجّه ی را در رژیم دمایی شهر دارد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر مطالعه‏ ی دمای سطح زمین در رابطه‌ با کاربری اراضی بود. داده های پژوهش شامل شیپ فایل کاربری اراضی و تصویر روز ماهواره لندست 8 در مسیر 168 و ردیف 32 به تاریخ1399/04/07 می باشد. جهت استخراج دمای سطح زمین از نرمافزار ArcMap استفاده شد. همچنین، برای بررسی تفاوت در میانگین دما بین کاربری های مختلف از آزمون کروسکال - والیس در نرمافزار SPSS بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که میانگین دمای شهر تبریز برابر با28/41 درجه سانتیگراد و انحراف معیار4/62 می باشد. همچنین، حداقل دمای آن برابر با 13/55درجه سانتیگراد و بیش‏ترین دمای نیز آن برابر با 39/29 درجه سانتیگراد است. نتایج پژوهش به تفکیک کاربری های مختلف نشان داد که فرودگاه شهر تبریز با میانگین دمای33/81 درجه سانتیگراد (انحراف معیار1/81) دارای بیش‏ترین میانگین دمایی نسبت به سایر کاربری ها می باشد. در ادامه، به ترتیب کاربری های نظامی با میانگین دمای32/22 درجه سانتیگراد (انحراف معیار2/52)، اراضی بایر با میانگین دمای30/57 درجه سانتیگراد (انحراف معیار3/15)، کاربری صنعتی با میانگین دمای30/51 درجه سانتیگراد (انحراف معیار2/71)، رودخانه با میانگین دمای30/07درجه سانتیگراد (انحراف معیار2/53)، فضای سبز با میانگین دمای 29/88 درجه سانتیگراد (انحراف معیار2/94)، اراضی در حال ساخت با میانگین دمای 62/25 درجه سانتیگراد (انحراف معیار 22/3) و اراضی ساخته شده با میانگین دمای 61/23 درجه سانتیگراد (انحراف معیار3/91) قرار دارند. همچنین، تفاوت دمای سطح زمین بین کاربری های مختلف در سطح 0/000 معنی دار گردید که نشان از وجود تفاوت بین دمای کلاس های مختلف کاربری دارد. بر اساس مقایسه ها مشخص گردید که به جز میانگین دمای فضای سبز و رودخانه، بین میانگین دمای تمام کاربریها به لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود دارد.

سنجش ابعاد زیست پذیری و توسعه پایدار محله‌ای (نمونه موردی: محلات شهر سراب)

حسین حاتمی نژاد؛ احمد پوراحمد؛ زییا نیازی

دوره 2، شماره 3 ، خرداد 1400، ، صفحه 1-17

چکیده

به دنبال تغییر در شرایط و عوامل موثّر در گسترش و توسعه‏‌ی شهری در دوران اخیر، محلّه‏‌های مسکونی انسان‌ساخت جایگاه ویژه‏ای در شکل‏گیری شهرها و توسعه‌‏ی پایدار آن‌ها داشته‌‏اند. توسعه‌‏ی ... بیشتر به دنبال تغییر در شرایط و عوامل موثّر در گسترش و توسعه‏‌ی شهری در دوران اخیر، محلّه‏‌های مسکونی انسان‌ساخت جایگاه ویژه‏ای در شکل‏گیری شهرها و توسعه‌‏ی پایدار آن‌ها داشته‌‏اند. توسعه‌‏ی شهری پایدار که ازجمله نظریه‏‌ها و سیاست‏‌های اخیر و جاری تلقی می‌شود، بخش عمده‌ای از ادبیات شهرسازی سال‏‌های اخیر را به خود اختصاص داده است. امّا نظریه‏‌ی اخیر در مقیاس محلی هنوز به‌درستی تبیین نشده و می‌تواند به‌‏عنوان موضوع پژوهش‏‌ها مدنظر باشد، توسعه‌ی پایدار در مقیاس محلّه مسکونی است. زیست پذیری بهبود کیفیت فضاهای شهری در شهرهای مدرن همراه با انسانی کردن آن‌ها تا حد ممکن است. پژوهش حاضر سعی دارد تا وضعیت تنوع و توسعه در محلات ‌مسکونی را به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین ارکان توسعه‌‏ی پایدار شهری بسنجد. در این مقاله از روش توصیفی تحلیلی استفاده‌شده است. برای سنجش تنوع و توسعه‏ی محلات و شاخص‌های زیست پذیری شهری، الگویی کیفی با 3 شاخص کلی (تنوع در ساخت، تنوع در استفاده و تنوع در کاربران) و 69 متغیّر طراحی و استفاده‌شده است. سپس برای تحلیل اطلاعات و تصمیم‌گیری نهایی از روش تصمیم‌گیری چند شاخصه (MADM) غیر جبرانی ماکسی‌مین و ماکسی‌ماکس استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد به ترتیب محلات 12، 8، 6، 2، 9، 1، 3، 11، 10، 7، 5 و 4 دارای وضعیت مطلوب تنوع و توسعه بوده‌اند.

تحلیل اثرات فضای کسب و کار محلی در توسعه صنایع خانگی روستایی مورد مطالعاتی: دهستان غنی بیگلو شهرستان زنجان

محمدرضا رضوانی؛ مهدی چراغی

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 85-99

چکیده

از آنجایی که در خلال سال‌های 92-1384 تعداد کسب و کارهای خانگی در روستاهای دهستان غنی بیگلو با رشد 4.5درصدی به 230 مورد رسیده است، از این رو هدف پژوهش حاضر تحلیل عواملی است که در فضای کسب و کار صنایع خانگی ... بیشتر از آنجایی که در خلال سال‌های 92-1384 تعداد کسب و کارهای خانگی در روستاهای دهستان غنی بیگلو با رشد 4.5درصدی به 230 مورد رسیده است، از این رو هدف پژوهش حاضر تحلیل عواملی است که در فضای کسب و کار صنایع خانگی در منطقه موردمطالعه مؤثر می‌باشند. برای انجام این کار ابتدا 8 روستا از مجموع 33 روستا به‌عنوان نمونه از بین الگوهای مکانی سکونتگاهی روستایی برگزیده شدند که تعداد 1614 خانوار در آنها ساکن می‌باشد و از این میان با فرمول کوکران و جدول مورگان 280 سرپرست خانوار به‌عنوان حجم نمونه محاسبه شدند. اطلاعات گردآوری شده دارای سه مقیاس نسبی، رتبه‌ای و فاصله‌ای می‌باشد که در دو سطح خانوار و روستا قابل‌تحلیل می‌باشند. تحلیل داده‌ها هم با نرم‌افزار spss و آزمون‌های مناسب پارامتریک و ناپارامتریک صورت گرفت و نتایج ذیل حاصل شدند: اغلب کسانی که به سمت کسب و کارهای خانوادگی روی آورده‌اند افراد با میانگین سنی بالا، کم‌سواد و یا زنان سرپرست خانوار بوده‌اند که بیشتر به سبب اجبار اقتصادی به این سمت سوق پیدا کرده‌اند و در این مسیر زمینه‌های کارآفرینی، خود مدیریتی و خانواده مدیریتی، ارتقاء و بهبود وضعیت کسب و کار کنونی، درخواست برای صدور مجوز و تشکیل تعاونی‌ها، درخواست برای دریافت تسهیلات و اعتبارات مالی، تلاش برای خلق ایده‌های جدید و تنوع شغلی و امثال آن را مورد توجه قرار نداده‌اند. پیشنهاد می‌شود که دهیاران و شورای اسلامی در حیطه اختیارات خود با فراهم‌آوردن زمینه برای رسمیت این کسب‌وکارها و تشکیل تعاونی‌ها و صندوق‌های اعتبارات خرد روستایی امکان بهبود وضعیت این کسب و کارها را فراهم آورند.

نقش مقاوم سازی مساکن روستایی در بهبود کیفیّت کالبدی نواحی روستایی (مطالعه ‏ی موردی: دهستان قوچان عتیق)

حسین فراهانی؛ جمشید عینالی؛ مهری جهانسوزی

دوره 2، شماره 3 ، خرداد 1400، ، صفحه 33-48

چکیده

مسکن کوچک‏ترین شکل تجسّم کالبدی استکه مهمترین معیار رضایتمندی از آن در استحکام بنا نمود می‌یابد. نیاز روستاها به مسکن مناسب سبب اجرای اقدامات از سوی ارگان های دولتی مرتبط از جمله بنیاد مسکن ... بیشتر مسکن کوچک‏ترین شکل تجسّم کالبدی استکه مهمترین معیار رضایتمندی از آن در استحکام بنا نمود می‌یابد. نیاز روستاها به مسکن مناسب سبب اجرای اقدامات از سوی ارگان های دولتی مرتبط از جمله بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در قالب اجرای طرح مقاوم سازی مسکن روستایی طی چند دهه بعد از انقلاب شده است. مقاوم سازی، اثرات گسترده ای در مساکن روستایی داشته است. پژوهش حاضر به دنبال تعیین پیامد این برنامه ها بر زندگی روستاییان و کیفیت کالبدی سکونتگاه های روستایی است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد. در راستایگردآوری اطّلاعات از روش های کتابخانه ای (فیش برداری) و میدانی (پرسش‏نامه و مشاهده) بهره برده شده است. به‏ منظور تجزیه و تحلیل اطّلاعات از روش های آمار توصیفی و استنباطی (t تک نمونه ای، ویلکاکسون و پیرسون) به کار گرفته شده است. دهستان مورد مطالعه مشتمل بر 44 روستا میباشد که از این تعداد 15 روستا به‏ عنوان نمونه انتخاب گردید. تعداد نمونه لازم جهت تکمیل پرسش‏نامه با استفاده از فرمول اصلاح شده کوکران 150 خانوار تعیین و پرسش‏نامهها به صورت نمونهگیری سهمیهای در سطح روستاهای دهستان توزیع شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین مقاومسازی مساکن روستایی و پایداری کالبدی در منطقه ‏ی مورد مطالعه رابطه معناداری با سطح اطمینان 99 درصد به میزان0/277 و کیفیت مسکن با 0/262 وجود دارد و علاوه بر این نتایج تحلیل گذشتهنگر مبین تفاوت کاملاً معنادار در دوره قبل و بعد از مقاومسازی در بهبود کیفیّت مسکن و پایداری کالبدی در منطقه ‏ی مورد مطالعه مشاهده شده است. مقاوم سازی مسکن روستایی ضمن افزایش مقاومت بنا و کاهش آسیبپذیری آن در برابر مخاطرات طبیعی؛ بهبود کیفیّت کالبدی در سطح روستاهای محدوده ‏ی مورد مطالعه را در پی داشته است.

علمی-پژوهشی

مدیریت ریسک فعالیت دامداری درنواحی روستایی شهرستان گلپایگان

وحید ریاحی؛ سیده عاطفه سیادتی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 فروردین 1401

چکیده

چکیده: صنعت دامپروری یکی از فعالیت های اقتصادی در روستاها به شمار می رود که این بخش با امنیت غذایی و سلامت جامعه گره خورده است و یک صنعت پویا و اشتغال زاست که به عنوان یکی از اصلی ترین بخش های تولید مواد ... بیشتر چکیده: صنعت دامپروری یکی از فعالیت های اقتصادی در روستاها به شمار می رود که این بخش با امنیت غذایی و سلامت جامعه گره خورده است و یک صنعت پویا و اشتغال زاست که به عنوان یکی از اصلی ترین بخش های تولید مواد پروتئینی و لبنی اهمیت بسزایی در تغذیه انسان ها دارد. و می توان گفت که یکی از مخاطره آمیزترین فعالیت های کشاورزی، زیر بخش دامداری است و بسیاری از عوامل کنترل ناپذیر، مانند عوامل جوی، خشکسالی ها و بیماری ها بر این فعالیت اقتصادی اثر منفی دارند. همچنین مخاطراتی مانند تغییرات قیمت و بی ثباتی عوامل تولید نیز این امر را در کشور تشدید می کند. براین اساس پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با هدف کاربردی به بررسی و شناسایی مدیریت ریسک دامداری در نواحی روستایی شهرستان گلپایگان انجام پذیرفته است. جمع آوری اطلاعات با استفاده از داده های رسمی و مکتوب در ابتدا به صورت کتابخانه ای و سپس براساس پژوهش‌ها و در مطالعات میدانی از مشاهده همراه با مصاحبه بهره برده شده است. جامعه آماری تحقیق کل خانوارهای دامدار روستاهای مزرعه، قالقان، اسفرنجان و رباط قالقان است که مجموعا 200 خانوار بوده است، و به منظور برآورد حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده گردید، که از این 200خانوار، تعداد 132 خانوار به عنوان جامعه هدف مصاحبه‌شونده تعیین شده است، و شیوه مصاحبه به صورت نیمه ساختاری بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که نخست ریسک تامین علوفه و نهاده های دامی در روستاهای موردمطالعه دارای اهمیت و فراوانی بیشتری است و در مراتب بعدی ریسک عوامل طبیعی( سرمای شدید، هوای بسیار گرم و خشکسالی) و سرقت با سهم و فراوانی برابر دارای اهمیت هستند. و فعالان اقتصاد دام برای کاهش ریسک های موجود نخست اقدام به کاشت علوفه های کم آب بر و ذخیره سازی نهاده ها می کنند؛ همچنین برای کاهش ریسک عوامل طبیعی و سرقت اقدام به ساخت پناهگاه های مسقف مناسب فصل سردسال و سم پاشی جایگاه دام در فصل گرما و نصب دوربین و دزدگیر در دامداری های خود می کنند. کلید واژه ها: مدیریت ریسک، اقتصاد روستایی، دامداری، نواحی روستایی، شهرستان گلپایگان

مشاهده مقاله

علمی-پژوهشی

بازخوانی مفهوم زمینه در راستای معاصر سازی معماری روستایی (نمونه مطالعاتی:روستای بلیران در مازندران)

مهران علی الحسابی؛ ندا نجفی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 فروردین 1401

چکیده

درحال حاضر بستر طبیعی، جغرافیایی و کالبدی روستا‌‌ها که بخش مهمی از مفاهیم کالبدی روستاها را شکل می‌‌دهند در طراحی‌های جدید، چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرند؛ این مسئله سبب شده است علیرغم تفاوت‌های ... بیشتر درحال حاضر بستر طبیعی، جغرافیایی و کالبدی روستا‌‌ها که بخش مهمی از مفاهیم کالبدی روستاها را شکل می‌‌دهند در طراحی‌های جدید، چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرند؛ این مسئله سبب شده است علیرغم تفاوت‌های زمینه‌ای، بافت‌های جدید روستایی در اکثر مناطق کشور مشابه یکدیگر شوند و ساختار منسجم بسیاری از روستاها در توسعه بافت روستا، درمعرض زوال و نابودی قرار گیرند؛ روستاهای شمال ایران نیز از این وضعیت مصون نمانده و از شخصیت کالبدی آنها، خصوصیات بارزی باقی نمانده و بافت جدید، به صورتی ناهمگون و بدون شناخت و توجه به مفاهیم موجود در معماری منطقه، طراحی شده که با روندی فرسایشی، نابودی اصالت محیط کالبدی را در پی داشته است. هدف این پژوهش، استخراج مفاهیم و معیارهایی است که کالبد روستا را متمایز کرده و شباهتش را با جامعه همسان آشکار نماید. در این مسیر، درک و فهم ارزش های زمینه‌‌ای بسیار کارگشا و مفید بوده و برای نزدیک شدن به الگوی جدید، بسیار مهم تلقی می‌‌شوند، بنابراین در بخش اول مفاهیم اصلی پژوهش شامل زمینه، روستا و معماری روستایی بررسی شده و در نهایت ویژگیهای معماری روستایی زمینه گرا و معیارهای قابل بررسی از دیدگاه رویکرد زمینه گرایی، ارائه شده است؛ در بخش دوم بـا انتخـاب 3 نمونه از میان خانه‌های روستای بلیران (واقع در استان مازندران-شهرستان آمل)، به سنجش و ارزیابی این مفاهیم و معیارها در خانه‌های روستا پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ویژگیهای معماری روستایی زمینه گرا، قابلیت تطبیق با کالبد روستا را دارا می باشد و می‌تواند بهترین و مناسب‌ترین الگو برای دستیابی به معماری در این منطقه باشد؛ بنابراین با بهره گیری از این ویژگیها و معیارهای بررسی شده، امکان دستیابی به گونه‌ای از معماری وجود دارد که در امتداد معماری گذشته واقع شده و با کمک امکانات امروزی و پتانسیل‌های محیط، جریان منطقی و صحیحی در توسعه کالبدی بافت ایجاد می‌-نماید.

مشاهده مقاله

مقاله برگرفته از پایان نامه

راهبردهای توسعه کسب و کارهای گردشگری روستایی مطالعه موردی: استان زنجان

مهدی چراغی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 اردیبهشت 1401

چکیده

توجه به توسعه کسب‌وکار در مناطق روستایی با توجه به شرایط موجود روند رو به کاهش جمعیت نواحی روستایی از اهمیت بسیاری زیادی برخوردار است. بر این اساس در روستاهای دارای پتانسیل گردشگری بررسی زمینه‌ها و ... بیشتر توجه به توسعه کسب‌وکار در مناطق روستایی با توجه به شرایط موجود روند رو به کاهش جمعیت نواحی روستایی از اهمیت بسیاری زیادی برخوردار است. بر این اساس در روستاهای دارای پتانسیل گردشگری بررسی زمینه‌ها و عوامل تأثیرگذار و ارائه راهبردهای توسعه کسب‌وکار از ضرورت‌های اولیه محسوب می‌شود. هدف این پژوهش ارائه راهکارهای توسعه کسب‌وکار در سکونتگاه‌های روستایی دارای پتانسیل گردشگری استان زنجان و در راستای کمک به ایجاد کسب‌وکار بوده است. روش تحقیق ازنظر ماهیت، توصیفی-تحلیلی و ازنظر هدف کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و میدانی بوده و برای جمع‌آوری داده‌های میدانی از پرسش‌نامه محقق ساخته استفاده‌شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر روستاهای دارای پتانسیل گردشگری استان زنجان می‌باشد. با توجه به بررسی‌های انجام‌گرفته استان زنجان دارای 43 روستای شناسایی‌شده در زمینه دارا بودن پتانسیل‌های گردشگری می‌باشد. 50 درصد روستاهای دارای قابلیت گردشگری استان که شامل 21 روستا می‌شود به‌عنوان تعداد نمونه لازم انتخاب شد. تعداد خانوارهای 21 روستای انتخاب‌شده برابر با 4950 خانوار می‌باشد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران معادل 367 نفر محاسبه‌شده است. جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی و مدل سوات استفاده‌شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد، با توجه به نمره ارائه‌شده در جدول ماتریس نهایی رویکرد ارائه اعتبارات مالی توسط بانک‌ها به‌عنوان جذاب‌ترین راهبرد جهت توسعه کسب‌وکار در روستاهای هدف گردشگری استان زنجان ارائه می‌شود. جامعه آماری تحقیق حاضر روستاهای دارای پتانسیل گردشگری استان زنجان می‌باشد. با توجه به بررسی‌های انجام‌گرفته استان زنجان دارای 43 روستای شناسایی‌شده در زمینه دارا بودن پتانسیل‌های گردشگری می‌باشد. 50 درصد روستاهای دارای قابلیت گردشگری استان که شامل 21 روستا می‌شود به‌عنوان تعداد نمونه لازم انتخاب شد. تعداد خانوارهای 21 روستای انتخاب‌شده برابر با 4950 خانوار می‌باشد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران معادل 367 نفر محاسبه‌شده است. جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی و مدل سوات استفاده‌شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد، با توجه به نمره ارائه‌شده در جدول ماتریس نهایی رویکرد ارائه اعتبارات مالی توسط بانک‌ها به‌عنوان جذاب‌ترین راهبرد جهت توسعه کسب‌وکار در روستاهای هدف گردشگری استان زنجان ارائه می‌شود.

مشاهده مقاله

علمی-پژوهشی

بررسی و تحلیل فضایی فقر شهری (نمونه موردی شهر یاسوج)

الهه مرادی؛ یعقوب پیوسته گر؛ عبدالمطلب کریم زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 اردیبهشت 1401

چکیده

مکانیابی از مهمترین مباحث در برنامه ریزی شهری و منطقه ای محسوب میشود. مکانیابی بهینه توسط برنامه ریزان و تصمیم گیران شهری علاوه بر دسترسی آسان، به افزایش رفاه جامعه کمک میکند. در روشهای تصمیم‌گیری چندمعیاره ... بیشتر مکانیابی از مهمترین مباحث در برنامه ریزی شهری و منطقه ای محسوب میشود. مکانیابی بهینه توسط برنامه ریزان و تصمیم گیران شهری علاوه بر دسترسی آسان، به افزایش رفاه جامعه کمک میکند. در روشهای تصمیم‌گیری چندمعیاره به‌جای یک معیار سنجش بهینگی، از چند معیار برای سنجش استفاده می‌شود و این روش، تحلیلی مناسب برای انتخاب یک گزینه ارائه میدهد. هدف از پژوهش حاضر مکان‌یابی برای سکونت در برنامهریزی شهری و منطقهای با استفاده از معیارهای مختلف با استفاده از روشهای ویکور و الکتره است. برای این منظور ابتدا معیارهای لازم جهت مکانیابی شناسایی شد. برای وزندهی معیارها بدلیل اینکه ارزیابیهای افراد از معیارها کیفی و غیردقیق هستند، از تئوری مجموعههای فازی برای مقایسات زوجی در روش تحلیل سلسله مراتبی فازی استفاده شد. سپس با استفاده از روش‎های تصمیم‎گیری چند معیاره ویکور و الکتره به رتبهبندی و انتخاب بهترین گزینه برای مکانیابی اقدام گردید. برای اعتبار سنجی مدل هیبریدی فازی ارائه شده از یک مثال عددی مورد استفاده در تحقیقات قبلی استفاده و ضمن نشان دادن کارایی مدل ارائه شده در این تحقیق، نتایج با تحقیقات قبلی مقایسه گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که با استفاده از روش‎های تصمیمگیری چند معیاره میتوان مسائل مکانیابی مربوط به برنامهریزی شهری و منطقهای با گزینهها و معیارهای کیفی و کمی مختلف را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و اولویتبندی گزینهها را انجام داد. برای تبیین کیفیت زندگی در محله‏های شهر نوشهر، از داده‏های پرسشنامه‏ای و داده‏های مستخرج از منابع دیگر استفاده شده است. برای تعیین حجم نمونه‏ی مورد مطالعه، از رابطه‏ی کوکران بهره برده و تعداد 380 نفر در سطح محله‏ها توزیع شده است. هدف این پژوهش بررسی متغیرهای فردی مؤثر بر رضایت مندی شهروندان از کیفیت محیط زندگی در بافت قدیم و جدید شهر نوشهر است تا با تبیین علمی‌تر تأثیرگذار بر کیفیت زندگی، الگوهای مناسب‌تری جهت برنامه‌ریزی‌های آتی ارایه گردد.

مشاهده مقاله

علمی-پژوهشی

تحلیل رابطه‌ تغییرات کارکردی با ارزش‌های روستایی در نواحی حومه‌ای مورد مطالعه: روستاهای بخش لواسانات شمال تهران

سعید نصیری زارع؛ وحید ریاحی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 اردیبهشت 1401

چکیده

تردیدی نیست که در سال‌های آینده ارزش‌های روستایی نسبت به سال‌های گذشته بیشتر مشخص و مورد توجه قرار بگیرد. زیرا که توزیع و پراکندگی جمعیت شهرها و روستاهای پیرامون آن‌ها که موجب بروز مشکلات متعددی گشته ... بیشتر تردیدی نیست که در سال‌های آینده ارزش‌های روستایی نسبت به سال‌های گذشته بیشتر مشخص و مورد توجه قرار بگیرد. زیرا که توزیع و پراکندگی جمعیت شهرها و روستاهای پیرامون آن‌ها که موجب بروز مشکلات متعددی گشته و توجه به این سکونتگاه‌‌ها به عنوان مناطقی سالم، ارزان، آرام و سکونتگاهی که منشأ پیدایش سکونتگاه‌های شهری بوده، بیشتر گردد. اما در ارتباط با ارزش‌های روستایی موضوعی که می‌تواند در این ارتباط مشخص گردد، تغییر کارکرد نواحی روستایی به خصوص در مناطق پیرامون شهرها و ارزش‌های این مناطق روستایی است. مشخص است اگر چانچه ارزش‌های موجود در مناطق روستایی شناسایی و تغییرات کارکردی در این نواحی همسو با ارزش‌های این مناطق باشد، می‌تواند به عنوان فرصتی برای توسعه در این نواحی به شمار آید. تحقیق به بررسی ارزش‌های روستایی در نواحی روستایی بخش لواسانات پرداخت. تحقیق کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی بود. بررسی تحولات کارکردی از بررسی متون اسنادی و مصاحبه با افراد آگاه و برای بررسی مهم‌ترین ارزش‌های روستایی نیز از مصاحبه هدفمند و مشاهده میدانی استفاده شد. همچنین در بخش دوم تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته استفاده و 9 نقطه روستایی نیز به عنوان جامعه هدف و 214 خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند. نواحی روستایی از ارزش‌های زیست‌محیطی، اقتصادی، اجتماعی و تاریخی برخوردار هستند. تغییرات کارکردی در روستاهای نزدیک به نواحی شهری، به دلیل جمعیت‌پذیری بالا و نزدیکی به نواحی شهری بیشتر بوده و به علاوه در روستاهایی که در فاصله دورتری از نقاط شهری قرار داشته‌اند، به دلیل جمعیت‌پذیری و دگرگونی اجتماعی پایین، بافت سنتی و اجتماعی روستا در طول زمان تغییرات کارکردی کمتری صورت گرفته است. بنابراین به طور کلی ارزش‌های روستایی که در مناطق روستایی مورد مطالعه بررسی شدند، به عنوان توانمندی‌های روستایی معرفی می‌گردند که در صورت توجه به این ارزش‌ها و تغییرات کارکردی که بتواند همسو با این ارزش‌ها باشد، می‌تواند به عنوان رویکردی مناسب برای توسعه درون‌زا در مناطق روستایی باشد.

مشاهده مقاله

مقاله برگرفته از پایان نامه

الزامات و سازوکارهای توسعه کسب‌وکارهای سبز در شهرستان ری از دیدگاه زنان روستایی و کارشناسان

حسین شعبانعلی فمی؛ فتانه طالب پور؛ علی اکبر براتی؛ محمد آصف شایق

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 خرداد 1401

چکیده

تغییر اقلیم یکی از چالش‌های اساسی پیش‌روی بشر کنونی است. درنتیجه، جلوگیری از تغییرات آب و هوایی و تخریب منابع طبیعی از الزامات حفظ کیفیت زندگی نسل‌های فعلی و آینده است. از راهکارهای تحقق این مهم توجه ... بیشتر تغییر اقلیم یکی از چالش‌های اساسی پیش‌روی بشر کنونی است. درنتیجه، جلوگیری از تغییرات آب و هوایی و تخریب منابع طبیعی از الزامات حفظ کیفیت زندگی نسل‌های فعلی و آینده است. از راهکارهای تحقق این مهم توجه به توسعه کسب‌کارهای سبز و افزایش سطح سبز بودن کسب‌وکارهای موجود است. کسب‌وکار سبز شغل شایسته‌ای است که ضمن تولید کالاها و خدمات، به حفظ و احیای کیفیت محیط‌زیست و بهبود اقتصاد روستا کمک می‌نماید. نظر به اهمیت زنان روستایی در کسب‌وکارهای روستایی، تحقیق حاضر به برسی الزامات و سازوکارهای توسعه کسب‌وکارهای سبز در بین زنان روستایی پرداخته است. جامعه آماری شامل زنان روستایی دارای کسب‌وکار در شهرستان ری (246 نفر) و کارشناسان این حوزه (80 نفر) بود. از این میان 202 زن روستایی و 50 کارشناس به عنوان نمونه مطالعه شدند. نمونه‌ها به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده دو عدد پرسشنامه محقق ساخته بود و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها علاوه بر آماره‌های توصیفی از ضریب تغییرات و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. مقایسه کارشناسان و زنان روستایی نسبت به الزامات توسعه کسب‌وکارهای سبز در میان زنان روستایی نوعی تفاوت آشکار ادراکی نسبت به این موضوع را در میان این دو گروه نشان می‌دهد، به گونه‌ای که از دیدگاه زنان روستایی آنچه در اولویت بوده و از اهمیت بیشتری برخوردار است دارا بودن برخی ویژگی‌های فردی و شخصیتی نظیر روحیه کارآفرینی و تمایل جهت ورود به کسب‌وکارهای سبز است. حال آنکه از نگاه کارشناسان وجود امکانات و زیرساخت‌های اطلاعاتی و ارتباطی از جمله مهم‌ترین الزامات توسعه کسب‌وکارهای سبز برای زنان روستایی تشخیص داده شد. بر اساس نتایج تحلیل عاملی الزامات توسعه کسب‌وکارهای سبز در شش عامل اصلی گروه‌بندی شده‌اند که روی هم رفته حدود 76 درصد واریانس کلیه نشانگر ها را تبیین کردندکه حد مطلوب و مناسبی است. نتایج این تحقیق نشان داد که توسعه کسب‌وکارهای سبز روستایی مستلزم توجه به مؤلفه‌های اطلاعاتی و ارتباطی، آموزشی و ترویجی، بازاری و مدیریتی، فرهنگی و نگرشی، دانشی و انگیزشی و در نهایت مالی و اقتصادی است. همچنین، سازوکارهای این مهم شامل توسعه بستر و زیرساخت‌های حمایتی، تسهیل ارتباطات و شبکه‌سازی، توانمندسازی اجتماعی - اقتصادی و در نهایت توسعه‌ شایستگی‌های حرفه‌ای است.

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	2
تعداد شماره‌ها	6
تعداد مقالات	71
تعداد مشاهده مقالات	2237
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	2588
تعداد پذیرش	31
تعداد عدم پذیرش	32
متوسط زمان داوری(روز)	23
درصد پذیرش	30 درصد
متوسط زمان انتشار(بعد از پذیرش)	27 روز
تعداد پایگاه‌های نمایه شده	11
کشور محل چاپ	ایران
وضعیت چاپ	الکترونیکی
نوبت‌های چاپ	فصلنامه
زبان مجله	فارسی- چکیده انگلیسی
شکل دریافت مقاله	فقط از طریق سامانه
هزینه چاپ	ندارد
دسترسی رایگان و آزاد به مقالات	بلی
استفاده از سامانه مشابهت یاب	بلی(سمیم نور)

دوره 2 (1400)

دوره 1 (1399)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان