چشم انداز مطالعات شهری و روستایی

علمی-پژوهشی

1. طبقه بندی و آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی شهرستان ارومیه با استفاده از روش شی‌گرا در دوره زمانی 2018- 2009

علی اکبر تقی لو

دوره 2، شماره 4 ، تابستان 1400، صفحه 1-16

چکیده

داده‌های ماهوارهای یکی از سریعترین و کم‌هزینه‌ترین روش‌های در اختیار محققان، جهت تهیه‏‌ی نقشه‏‌ی کاربری اراضی است. تجزیه ‌و تحلیل این داده‌ها می‌تواند بینش‌های صحیح جهت ... بیشتر داده‌های ماهوارهای یکی از سریعترین و کم‌هزینه‌ترین روش‌های در اختیار محققان، جهت تهیه‏‌ی نقشه‏‌ی کاربری اراضی است. تجزیه ‌و تحلیل این داده‌ها می‌تواند بینش‌های صحیح جهت تعامل انسان با محیط طبیعی فراهم کند. بررسی تغییرات پوشش زمین و کاربری اراضی از گذشته‌های دور در سطح زمین مطرح بوده است و امکان مشاهده و تشخیص تفاوت‌ها و اختلافات سری زمانی پدیده‌ها، عارضه‌ها و الگوهای سطح زمین را فراهم می‌کند. پژوهش حاضر نمونه‌ای از کاربردهای تکنولوژی سنجش ‌از دور در مدیریت منابع شهری است که در آن تغییرات کاربری اراضی در شهرستان ارومیه در طی یک دوره‏ی زمانی 9 ساله از 2009 تا 2018 مورد ارزیابی قرارگرفته است. برای انجام این پژوهش از تصاویر سنجنده MTL ماهواره لندست SPOT 8 وSPOT5 استفاده ‌شده و طبقه‌بندی تصاویر با اعمال روش طبقه‌بندی شی‌ءگرا انجام‌شده است و در محیط ArcGis مساحت طبقه‌بندی کاربری‌ها مورد بررسی قرار گرفت. جهت روند تغییرات کاربری مراتع، انسان‌ساخت، پوشش گیاهی متراکم و نامتراکم و نمکزار، از روش آشکارسازی تغییرات استفاده گردید. نتایج حاصل از آشکارسازی کاربری اراضی شهرستان ارومیه نشان داد که در طی دوره‏ی 9 ساله مساحت این کاربری‌ها از 551/1597 کیلومترمربع در سال 2009 به 39/1678 کیلومترمربع در سال 2018 تغییر کاربری داشته است. بیش‏ترین سطح تغییرات از لحاظ درصد کاربری‌ها مربوط به مراتع است که تخریب ‌شده و کم‎ترین تغییرات کاربری‌ها مربوط به کاربری نمکزار بوده است.

مقاله برگرفته از پایان نامه

2. واکاوی نقش و جایگاه آسیب شناسی و ارائه الگوی توسعه منطقه ای در مطالعات داخلی و خارجی

مریم سجودی؛ کرامت اله زیاری؛ احمد پوراحمد؛ مجید یاسوری

دوره 2، شماره 4 ، تابستان 1400، صفحه 17-37

چکیده

در پژوهش حاضر دو مفهوم "آسیب شناسی طرح ها و برنامه ها" و "ارائه الگوی توسعه منطقه ای" در قالب (مقاله، گزارش و طرح، رساله، کتب) در سطح مطالعات داخلی و خارجی مورد شناسایی قرار گرفته است و اهم یافته های مطالعات ... بیشتر در پژوهش حاضر دو مفهوم "آسیب شناسی طرح ها و برنامه ها" و "ارائه الگوی توسعه منطقه ای" در قالب (مقاله، گزارش و طرح، رساله، کتب) در سطح مطالعات داخلی و خارجی مورد شناسایی قرار گرفته است و اهم یافته های مطالعات هر بخش، متغیر های مورد تاکید، نقاط قوت و ضعف هر سطح از مطالعات استخراج شده اند. در این پژوهش از شیوه کیفی و روش (توصیفی - تحلیلی) بهره گرفته شده است و با توجه به اسناد کتابخانه‌ای، جهت جمع‌آوری و طبقه‌بندی دانش موجود داده-های مورد نیاز در خصوص پژوهش جمع آوری و سپس از روش های تحلیل محتوا و تحلیل های اسنادی استفاده شده که نتایج پژوهش نشان داد اهم متغیرهای مورد تاکید در مطالعات داخلی و خارجی شامل تحرک و توسعه در ساماندهی فضا، الگوی متمرکز و مشارکت حداقلی، مولفه های الگو (اصول، چارچوب، فرایند مدیریت الگو، پایش و ارزیابی)، هماهنگی در برنامه های توسعه و اقدامات توسعه شهری ومنطقه ای، ایجادمناطق مترقی، استفاده از توان زیرمناطق برای یکپارچه سازی، پشتیبانی از شهرها جهت شکوفایی پتانسیل آن ها، افزایش رقابت و... بوده است. مهم ترین نقاط قوت برامده از مطالعات شامل ظرفیت نظریه سازی، فعالیتهای بین رشته ای این حوزه، نزدیکی حوزه های فکری و اجرایی، طراحی نظام درآمد- هزینه ی استانی و تاکید بر اجرای آن، بهبود روند تعادلهای بین استانها در برخی از بخش ها و بالا بردن توان و ظرفیت رقابت‌پذیری نواحی وابسته و حوزه‌ نفوذ و مهم ترین نقاط ضعف شامل فقدان یا کمبود فرهنگ برنامه‌ریزی، عدم پایبندی به اجرای طرح ها و برنامه های منطقه ای، نبود توافق ملی در زمینه ی توسعه کشور، تضاد بین برنامه‌ریزی بخشی و برنامه‌ریزی منطقه‌ای و نبود نهاد یا دستگاه اجرایی مشخص، مرتبط و مهم‌تر از همه پاسخگو، نبود نظام اطلاعاتی و داده‌ای و بخشی نگری، ضعف و ناکارامدی در اهداف برنامه ها، پراکندگی و فقدان وحدت رویه ی متدولوژیک، نظام برنامه ریزی برنامه ها، روند تصویب و نحوه اجرای برنامه ها، ایرادات مربوط به فرایند، محتوا و اجرای برنامه ها، نحوه نظارت بر حسن اجرای برنامه ها و... می باشد.

علمی-پژوهشی

3. الگوی علی توسعه پایدار شهری بر اساس مسئولیت اجتماعی و بهره‌وری سبز

سامان زاهدی درشوری؛ عباس ثابت

دوره 2، شماره 4 ، تابستان 1400، صفحه 38-50

چکیده

هدف از توسعه پایدار شهری که یکی از زیر مجموعه های توسعه پایدار می باشد دستیابی به توسعه متوازن و حفظ پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است .توسعه شهری یک پدیده جهانی است بیشترین رشد و توسعه شهری در ... بیشتر هدف از توسعه پایدار شهری که یکی از زیر مجموعه های توسعه پایدار می باشد دستیابی به توسعه متوازن و حفظ پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است .توسعه شهری یک پدیده جهانی است بیشترین رشد و توسعه شهری در کشورهای در حال توسعه می باشد . در اغلب این کشورها تعداد شهرها در رشد بسیار زیاد بوده و جمعیت شهری نسبت به جمعیت روستایی روبه افزایش است مسئولیت اجتماعی به معنای توجه ویژه سازمان ها در فرآیندهای کسب و کار به مسائل زیست محیطی و اجتماعی است. مسئولیت اجتماعی شرکت از چهار قسمت اقتصادی، قانونی، اخلاقی و بشردوستانه تشکیل شده است. بهره وری سبز یک استراتژی برای افزایش بهره وری و عملکرد زیست محیطی برای توسعه کلی اجتماعی و اقتصادی است. لذا با توجه به اینکه هدف غایی تمامی سازمان‎ها، افزایش توسعه پایدار می‌باشد، و نیز با عنایت بر اینکه در جامعه کنونی، افزایش بهره‎وری و سودآوری معلول استقرار سیستم ‎های مسئولیت اجتماعی است بنابراین انگیزه‎ای قوی برای انجام تحقیق حاضر شکل گرفته است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف الگوی علی توسعه پایدار شهری بر اساس مسئولیت اجتماعی و بهره‌وری سبز انجام گردید. تحقیق حاضر از منظر هدف کاربردی و از منظر شیوه گرد آوری داده‌ها توصیفی از نوع همبستگی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر کارشناسان معاونت های فنی و عمرانی شهرداری های استان اصفهان به تعداد 114 نفر در نظر گرفته شد، شیوه نمونه‌گیری به صورت گروهی(طبقه‎ای تصادقی) و حجم نمونه از طریق فرمول کوکران به تعداد 88 مشخص گردید. به منظور جمع‌آوری اطلاعات مورد نظر و سنجش متغیرهای تحقیق، از پرسش‌نامه استاندارد استفاده شد. روایی ابزار اندازه‌گیری از طریق محتوایی و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفته است. . جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‎افزار Lisrel,8.8)) و (Spss,24) استفاده شد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد ابعاد مسئولیت اجتماعی تاثیر معناداری بر توسعه پایدار شهری و بهره‌وری سبز دارد و بهره‌وری سبز تاثیر معناداری بر توسعه پایدار شهری دارد.

علمی-پژوهشی

4. سنجش و رتبه‌بندی میزان زیست‌پذیری محلات شهری (نمونه موردی محلات منطقه 6 شهر تهران)

سید علی علوی؛ محمد صمدی؛ سجاد بناری

دوره 2، شماره 4 ، تابستان 1400، صفحه 51-63

چکیده

امروزه شهرها مکان اصلی کار و زندگی بخش عمده‏ای از گروه‏‌های انسانی است. ولی با مشکلات بسیاری در زمینه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست ‌محیطی مواجه‌اند، در این میان مشکلاتی همچون انواع ... بیشتر امروزه شهرها مکان اصلی کار و زندگی بخش عمده‏ای از گروه‏‌های انسانی است. ولی با مشکلات بسیاری در زمینه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست ‌محیطی مواجه‌اند، در این میان مشکلاتی همچون انواع آلودگی، مسائل ترافیک و حمل‌ونقل و انواع مشکلات زیست ‌محیطی و ... کیفیت زندگی و به‌تبع آن زیست‌پذیری در شهرها را به‌ شدت کاهش داده است. از این رو، توجه به کیفیت زندگی، شرایط و امکانات و نیازهای ساکنان شهرها، مساله‌ای حیاتی می‌باشد. نیل به زیست‌پذیری یکی از اهداف استراتژی توسعه پایدار شهری محسوب میگردد که بشر در طول حیات خود به دنبال ارتقای کمی و کیفی آن بوده است. در واقع اصطلاح زیست‏پذیری اشاره به درجه ملزومات یک جامعه بر مبنای نیازها و ظرفیت‌های افراد آن جامعه دارد. هدف از پژوهش حاضر، سنجش میزان زیست‌پذیری در محلات منطقه‌‏ی 6 تهران است. بدین‏ منظور ابتدا شاخص‌های مؤثر در سنجش زیست‌‏پذیری از منابع مختلف تهیه و سپس داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز به‌ صورت پیمایشی و ابزار پرسش‏نامه از 18 محله جمع‌آوری شده است. در مرحله بعد، میزان اهمیت و تأثیر هر شاخص در زیست‏پذیری بر اساس روش آنتروپی شانون مشخص شده و محلات مورد مطالعه بر اساس میزان زیست‌پذیری با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیار ویکور رتبه‌بندی شده‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد شاخص‌های آموزش با وزن (125/0)، بهداشت با وزن (117/0) و حمل‌ونقل با وزن(105/0) بیش‏ترین اهمیت و تأثیر را در زیستپذیری منطقه‏‌ی 6 دارند و شاخص‌های کیفیت بصری، مسکن و آلودگی به ترتیب با اوزان (065/0، 064/0 و 064/0) دارای کم‏ترین اهمیت و تأثیر را در زیست‏‌پذیری منطقه 6 دارند. همچنین بر اساس نتایج حاصل از آنتروپی، محلات آرژانتین و امیرآباد با شاخص ویکور (00/0 و 34/0) به ترتیب از زیست‌پذیری بالاتری برخوردار می‌باشند و محلات ایرانشهر، نصرت و عباس‌آباد با شاخص ویکور (95/0، 91/0 و 089) به ترتیب از پایین‌ترین سطح زیست پذیری در سطح منطقه برخوردارند.

علمی-پژوهشی

5. بازشناسی و اولویت بندی ارزش های میراث فرهنگی در نقش آفرینی توسعه پایدار روستایی بر اساس مدل ارسته ( مورد مطالعه: میراث فرهنگی اورامان)

دکتر محمدرضا رضوانی؛ محمد محمودی؛ پیمان قدسی

دوره 2، شماره 4 ، تابستان 1400، صفحه 64-74

چکیده

یکی از کلیدی‌ترین موضوعات در مباحث مربوط به میراث فرهنگی موضوع ارزش است؛ چراکه تمام آنچه ما در رابطه با میراث فرهنگی انجام می‌دهیم اعم از شناسایی، حفاظت و معرفی همه به خاطر ارزش‌هایی است که در میراث ... بیشتر یکی از کلیدی‌ترین موضوعات در مباحث مربوط به میراث فرهنگی موضوع ارزش است؛ چراکه تمام آنچه ما در رابطه با میراث فرهنگی انجام می‌دهیم اعم از شناسایی، حفاظت و معرفی همه به خاطر ارزش‌هایی است که در میراث ‌فرهنگی مستتر است. همچنین مخرنی غیرقابل جایگزین دانش و یک منبع ارزشمند برای رشد اقتصادی، اشتغال و ارتقای انطباق اجتماعی است که می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در توسعه‏‌ی پایدار داشته باشد. بااهمیت این موضوع، پژوهش حاضر باهدف بازشناسی و اولویت‌بندی ارزش‌های میراث فرهنگی در توسعه‌ی پایدار منطقه‏‌ی اورامان تدوین گردیده است. تحقیق حاضر ازنظر هدف کاربردی، ازنظر روش تحقیق آمیخته، ازنظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و ازنظر ابزار مبتنی بر مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه می‌باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر را متخصصین و کارشناسان حوزه میراث فرهنگی و گردشگری منطقه اورامان، فرمانداری‌های و بخشداری‌های منطقه اورامان و مدیران محلی (دهیاران و شوراهای اسلامی) تشکیل می‌دهند. در بخش اول این پژوهش جهت بازشناسی ارزش‌های میراث فرهنگی منطقه اورامان، مطالعه اسنادی و مصاحبه با جامعه کارشناسان- متخصصان صورت گرفته است. در بخش دوم به‌منظور اولویت‌بندی ارزش‌های میراث فرهنگی منطقه در تحقق توسعه پایدار، ظرفیت‌های شناسایی‌شده در قالب 11 ارزش در پرسشنامه‌ای تحت عنوان میزان اهمیت هر یک از ارزش‌ها در تحقق توسعه پایدار به تفکیک سه بعد اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست‌محیطی طراحی و توسط جامعه کارشناسان، نخبگان محلی و مدیران روستایی (146 نفر) مورد ارزیابی قرارگرفته است. درنهایت بر اساس تکنیک آنتروپی وزن دهی شاخص‌ها و بر اساس تکنیک ارسته رتبه‌بندی ارزش‌ها صورت می‌گیرد. نتایج پژوهش بیانگر 46 ظرفیت در قالب 11 ارزش در منطقه می‌باشد که از میان این ارزش‌ها به ترتیب ارزش‌های معنوی با 5/358 نمره در رتبه اول، تاریخی با ۳۶۷.۵ نمره رتبه دوم، معماری با 5/444 نمره رتبه‏ی سوم، تفریحی با ۴۹۷ نمره رتبه‌‏ی چهارم، اجتماعی با 5/520 نمره رتبه‏ی پنجم، محیط‌زیست با نمره ۶۳۱ نمره رتبه‏ی ششم، آموزشی با 5/557 نمره رتبه‏‌ی هفتم، تنوع زیستی با ۶۳۱ نمره رتبه‌ی هشتم، بصری با 5/672 نمره رتبه‌ی نهم، هنری با ۶۷۵ نمره رتبه‏‌ی دهم و ارزش علمی با ۸۳۳ نمره در رتبه‌‏ی یازدهم به ترتیب دارای بالاترین و پایین‌ترین اهمیت در نقش‌آفرینی میراث فرهنگی بوده‌اند

مقاله برگرفته از پایان نامه

6. تحلیل وضعیت خط آسمان شهری با استفاده از محاسبه شاخص SVF، مطالعه موردی: شهرک ولیعصر و رشدیه تبریز

اکبر اصغری زمانی؛ خلیل ولیزاده کامران؛ رباب رحمانی

دوره 2، شماره 4 ، تابستان 1400، صفحه 75-92

چکیده

ارزش های سیمای شهری فضای خیابان متفاوت از ارزش‌‏های دیگر عناصر کالبدی شهر است. فضای خیابان با داشتن محتوای خطی و عملکرد عبوری برای معرفی سیمای خود شرایطی خاص دارد؛ به عبارت دیگر بخش اصلی فضای خیابان ... بیشتر ارزش های سیمای شهری فضای خیابان متفاوت از ارزش‌‏های دیگر عناصر کالبدی شهر است. فضای خیابان با داشتن محتوای خطی و عملکرد عبوری برای معرفی سیمای خود شرایطی خاص دارد؛ به عبارت دیگر بخش اصلی فضای خیابان تنها از زاویه، قابل‌رؤیت است و از آنجا که ناظر در شرایط تحرک (دینامیک) قرار دارد و عناصر کالبدی جداره مرتب با خط آسمان تلفیق می شوند، متوالیاً ارزش‏های متنوعی در معرض دید قرار می گیرد؛ اما در تقاطع‏‌ها، مکث ناظر و شرایط فضایی متفاوت سبب می‌شود محتوای ارزش‌های سیمای شهری دگرگون شود. با توجه به مراتب فوق عناصر اصلی کالبد خیابان را خط آسمان و جداره تشکیل می‌دهد که در این میان خط آسمان دارای اهمیت بیش‏تری است. منظور از خط آسمان مرز جدایی بالای جداره و آسمان از نقطه نظر ناظر است. هدف از این پژوهش ارزیابی و سنجش کمی خط آسمان بـااستفاده از شـاخص SVF و بـه کمـک نرمافزارگوگل اسکچاپ پرواست. این ارزیابی و سنجش کمی میتواند برنامه‏ریزان و طراحان شهری را در سیاستهای طرحهای توسعه و شکل هندسی و موفولوژی شهری هدایت کند. بدین منظور داده‏های لازم برای محدوده‏ی مطالعاتی جمع‏آوری و فرایند عملیاتی تحقیق در چهار گام: آماده‏سازی داده‏ها، شبیه‌‏سازی سه بعدی در محیط گوگل اسکچاپ پرو وایجاد مقطع طولی عرض های خیابان های منتخب منطقه، تعیین نقاط ناظر و در نهایت محاسبه شاخص دسترسی به آسمان و گزارش گیری انجام شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد شهرک رشدیه با میانگین شاخص خط آسمان 32/43 درصد از خط آسمانی منظم‌تر نسبت به شهرک ولیعصر با میانگین شاخص برابر با 55/40 درصد برخوردار است. لذا تحلیل نتایج به‌دست‌آمده و آزمون فرضیه تحقیق نشان می‌دهد تفاوت‏‌های چشم‏گیری بین شهرک ولی‏عصر به‌عنوان یک منطقه قدیمی و نسبتاً برنامه‌ریزی‌شده با شهرک رشد یه بعنوان یک منطقه جدید الأحداث و کاملاً برنامه‌ریزی‌شده وجود دارد

1. فرا تحلیلی بر پژوهش‌های تاب‌آوری شهری در نشریات علمی پژوهشی جغرافیایی ایران

احمد پوراحمد؛ ابراهیم فرهادی؛ مریم سجودی؛ رامین قربانی؛ شاخوان عبدالله حسین

دوره 1، شماره 2 ، زمستان 1399، ، صفحه 1-19

چکیده

باوجود گذشت بیش از سه دهه از تحقیقات اولیه در مورد تاب‌آوری، هنوز این مفهوم فاقد در فراگیر و عملیاتی در حوزه‌های مختلف علمی و ازجمله مدیریت سوانح است. بسیاری از تناقض‌های موجود بر سر معنای تاب‌آوری ... بیشتر باوجود گذشت بیش از سه دهه از تحقیقات اولیه در مورد تاب‌آوری، هنوز این مفهوم فاقد در فراگیر و عملیاتی در حوزه‌های مختلف علمی و ازجمله مدیریت سوانح است. بسیاری از تناقض‌های موجود بر سر معنای تاب‌آوری از تمایلات شناختی، روش‌های متدولوژیک، تفاوت‌های مفهومی بنیادی موجود و همچنین دیدگاه‌هایی که بر تحقیق در سیستم‌های اکولوژیکی، اجتماعی یا ترکیبی از هر دو تمرکز می‌کنند ناشی می‌شود. شهر تاب‌آور شهری است که ظرفیت تحمل و پذیرش خطر پیش از فروپاشی سیستم را دارد. سیستم این شهر پویا و تغییرپذیر است. در زمان وقوع خطر، تغییرات را جذب می‌کند و بازهم به حالت تعادل بازمی‌گردد، این شهر توانایی برگشت به عقب و پذیرش تهدید را دارد. در سال‌های اخیر پژوهش در حوزه تاب‌آوری شهری در ایران در مجلات علمی‌پژوهشی جغرافیایی رو به افزایش بوده است و جامعه دانشگاهی با ضرورت پژوهش در این حوزه آشنا شده‌اند. ازاین‌رو این پژوهش با روش فراتحلیل (روشی سیستماتیک برای نیل به این اهداف با تحلیل آماری یافته‌های کمی حاصل از مطالعات مربوط به یک مسئله پژوهشی است) و باهدف شناسایی و دسته‌بندی مقالات پژوهشی نوشته‌شده در حوزه تاب‌آوری شهری در مجلات علمی‌پژوهشی جغرافیایی نگارش شده است؛ به‌طوری‌که پس از جست‌وجو و شناسایی مقالاتی که طی سال‌های اخیر مستقیماً به موضوع یادشده پرداخته‌اند، بافهم رویکردها و ماهیت آن‌ها، به بررسی ساختار مقالات شامل روش‌شناسی، شاخص‌ها، نمونه‌گیری، روش‌های جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها و نتایج به‌دست‌آمده پرداختیم تا جنبه‌های مثبت و منفی واکاوی کنیم. نتیجه پژوهش‌ها حاکی از آن است که همه مقالات نوعی نظریه آزمایی بوده و منجر به نظریه‌سازی نشده است. هرچند که برخی از پژوهش‌ها الگوها و پیشنهادهای بسیار خوب و تازه‌ای را ارائه داده‌اند، باتوجه‌به ماهیت پژوهش‌ها نمی‌توان آن‌ها را در رده پژوهش‌های بنیادی و نظریه‌ساز قرارداد.

2. تحلیل اثرات فضای کسب و کار محلی در توسعه صنایع خانگی روستایی مورد مطالعاتی: دهستان غنی بیگلو شهرستان زنجان

محمدرضا رضوانی؛ مهدی چراغی

دوره 1، شماره 2 ، زمستان 1399، ، صفحه 85-99

چکیده

از آنجایی که در خلال سال‌های 92-1384 تعداد کسب و کارهای خانگی در روستاهای دهستان غنی بیگلو با رشد 4.5درصدی به 230 مورد رسیده است، از این رو هدف پژوهش حاضر تحلیل عواملی است که در فضای کسب و کار صنایع خانگی ... بیشتر از آنجایی که در خلال سال‌های 92-1384 تعداد کسب و کارهای خانگی در روستاهای دهستان غنی بیگلو با رشد 4.5درصدی به 230 مورد رسیده است، از این رو هدف پژوهش حاضر تحلیل عواملی است که در فضای کسب و کار صنایع خانگی در منطقه موردمطالعه مؤثر می‌باشند. برای انجام این کار ابتدا 8 روستا از مجموع 33 روستا به‌عنوان نمونه از بین الگوهای مکانی سکونتگاهی روستایی برگزیده شدند که تعداد 1614 خانوار در آنها ساکن می‌باشد و از این میان با فرمول کوکران و جدول مورگان 280 سرپرست خانوار به‌عنوان حجم نمونه محاسبه شدند. اطلاعات گردآوری شده دارای سه مقیاس نسبی، رتبه‌ای و فاصله‌ای می‌باشد که در دو سطح خانوار و روستا قابل‌تحلیل می‌باشند. تحلیل داده‌ها هم با نرم‌افزار spss و آزمون‌های مناسب پارامتریک و ناپارامتریک صورت گرفت و نتایج ذیل حاصل شدند: اغلب کسانی که به سمت کسب و کارهای خانوادگی روی آورده‌اند افراد با میانگین سنی بالا، کم‌سواد و یا زنان سرپرست خانوار بوده‌اند که بیشتر به سبب اجبار اقتصادی به این سمت سوق پیدا کرده‌اند و در این مسیر زمینه‌های کارآفرینی، خود مدیریتی و خانواده مدیریتی، ارتقاء و بهبود وضعیت کسب و کار کنونی، درخواست برای صدور مجوز و تشکیل تعاونی‌ها، درخواست برای دریافت تسهیلات و اعتبارات مالی، تلاش برای خلق ایده‌های جدید و تنوع شغلی و امثال آن را مورد توجه قرار نداده‌اند. پیشنهاد می‌شود که دهیاران و شورای اسلامی در حیطه اختیارات خود با فراهم‌آوردن زمینه برای رسمیت این کسب‌وکارها و تشکیل تعاونی‌ها و صندوق‌های اعتبارات خرد روستایی امکان بهبود وضعیت این کسب و کارها را فراهم آورند.

3. ارزیابی عملکرد شهریار در شبکه کلانشهری تهران

کرامت الله زیاری؛ رامین قربانی؛ فاطمه سادات کهکی؛ کیوان جمالی

دوره 1، شماره 1 ، پاییز 1399، ، صفحه 76-91

چکیده

در دنیای امروز اکثر برنامه‌ریزان و صاحب ‏نظران شهری در تلاش هستند تا با بکارگیری راهبردهای مناسب، مشکل‏ هایی نظیر تمرکزگرایی شدید، نابرابری‏ های منطقه ای و.. را در حوزه‏ های شهری حل کنند که در ... بیشتر در دنیای امروز اکثر برنامه‌ریزان و صاحب ‏نظران شهری در تلاش هستند تا با بکارگیری راهبردهای مناسب، مشکل‏ هایی نظیر تمرکزگرایی شدید، نابرابری‏ های منطقه ای و.. را در حوزه‏ های شهری حل کنند که در این میان توجه به توسعه و تقویت شهرهای میانی و شناخت توان‏ ها و قابلیّت‏ های این شهرها می‏تواند گره ‏گشای بسیاری از مسائل و مشکل ‏ها باشد. در همین راستا این پژوهش با شناخت توان‌ها و قابلیت‌های شهرهای میانی و تدوین اهداف و برنامه ‏ریزی‏ ها در راستای آن سعی دارد ضرورت توجه جدی و اساسی به این شهرها به منظور ساماندهی حوزه‏ه ای شهری را مشخص سازد. این نوشته از نظر هدف، کاربردی ـ توسعه‏ ای و با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته است که پس از تشریح نقش و اهمیّت شهرهای میانی در شبکه ‏ی شهری با کمک روش کتابخانه ای و اسنادی، به بررسی توان‏ ها و چالش‏ های حال و پیش روی شهرستان شهریار به‏ عنوان یک شهر میانی و ترسیم هدف ‏ها و راه‏ه ای رسیدن به آن، با استفاده از نظر متخصصان و صاحب نظران می پردازد. بدین منظور برای بررسی موضوع از مدل Meta SWOT استفاده شده است. با بررسی شرایط پس از شناخت و تعیین توان‏ه ا و قابلیّت ‏های شهرستان شهریار و رقبای منطقه ‏ای آن، بر اساس یافته‏ های پژوهش، مؤلفه‏ ی فاصله‏ ی مناسب نسبت به دو کلان‏شهرِ تهران و البرز، مهم‏ترین مزیت شهریار معرفی شد؛ همچنین زیرساخت‏ های مناسب ارتباطاتی و مسکن مناسب، بالاترین تناسب استراتژیک را دارا هستند. از طرف دیگر مولفه‏ های بهبود و هماهنگی طرح‏ های بالادستی و افزایش سرمایه‏ گذاریِ بخش خصوصی دارای بالاترین قدرت تاثیرگذاری بوده و مؤلفه ‏های فاصله‏ی مناسب نسبت به تهران و البرز و ایجاد محیط کسب و کار در سطح شهرستان دارای بالاترین درجه‏ی ضرورت می‏ باشند.

4. نقش مقاوم سازی مساکن روستایی در بهبود کیفیّت کالبدی نواحی روستایی (مطالعه ‏ی موردی: دهستان قوچان عتیق)

حسین فراهانی؛ جمشید عینالی؛ مهری جهانسوزی

دوره 2، شماره 3 ، بهار 1400، ، صفحه 33-48

چکیده

مسکن کوچک‏ترین شکل تجسّم کالبدی استکه مهمترین معیار رضایتمندی از آن در استحکام بنا نمود می‌یابد. نیاز روستاها به مسکن مناسب سبب اجرای اقدامات از سوی ارگانهای دولتی مرتبط از جمله بنیاد مسکن ... بیشتر مسکن کوچک‏ترین شکل تجسّم کالبدی استکه مهمترین معیار رضایتمندی از آن در استحکام بنا نمود می‌یابد. نیاز روستاها به مسکن مناسب سبب اجرای اقدامات از سوی ارگانهای دولتی مرتبط از جمله بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در قالب اجرای طرح مقاومسازی مسکن روستایی طی چند دهه بعد از انقلاب شده است. مقاومسازی، اثرات گستردهای در مساکن روستایی داشته است. پژوهش حاضر به دنبال تعیین پیامد این برنامهها بر زندگی روستاییان و کیفیت کالبدی سکونتگاههای روستایی است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی میباشد. در راستایگردآوری اطّلاعات از روشهای کتابخانهای (فیشبرداری) و میدانی (پرسش‏نامه و مشاهده) بهره برده شده است. به‏منظور تجزیه و تحلیل اطّلاعات از روشهای آمار توصیفی و استنباطی (t تک نمونهای، ویلکاکسون و پیرسون) به کار گرفته شده است. دهستان مورد مطالعه مشتمل بر 44 روستا میباشد که از این تعداد 15 روستا به‏عنوان نمونه انتخاب گردید. تعداد نمونه لازم جهت تکمیل پرسش‏نامه با استفاده از فرمول اصلاح شده کوکران 150 خانوار تعیین و پرسش‏نامهها به صورت نمونهگیری سهمیهای در سطح روستاهای دهستان توزیع شد. نتایج تحقیق نشان میدهد که بین مقاومسازی مساکن روستایی و پایداری کالبدی در منطقه‏ی مورد مطالعه رابطه معناداری با سطح اطمینان 99 درصد به میزان 277/0 و کیفیت مسکن با 262/0 وجود دارد و علاوه بر این نتایج تحلیل گذشتهنگر مبین تفاوت کاملاً معنادار در دوره قبل و بعد از مقاومسازی در بهبود کیفیّت مسکن و پایداری کالبدی در منطقه‏ی مورد مطالعه مشاهده شده است. مقاومسازی مسکن روستایی ضمن افزایش مقاومت بنا و کاهش آسیبپذیری آن در برابر مخاطرات طبیعی؛ بهبود کیفیّت کالبدی در سطح روستاهای محدوده‏ی مورد مطالعه را در پی داشته است.

5. کیفیت زندگی و امنیت شهری : ارتباط بین رضایت از کیفیت زندگی و احساس امنیت در محلات شهری(مورد پژوهی : محلات کارمندان و اسلام آباد شهر زنجان)

محسن کلانتری؛ سعید نجفی

دوره 1، شماره 2 ، زمستان 1399، ، صفحه 50-67

چکیده

یکی از شاخصههای مهم حیات اجتماعی سالم در هر جامعهای وجود میزان قابل قبولی از امنیت در آن برای کلیه شهروندان است. هدف اصلی تحقیق، ارتباط بین رضایت از کیفیت زندگی و احساس امنیت در محلات اصطلاحاً با ... بیشتر یکی از شاخصههای مهم حیات اجتماعی سالم در هر جامعهای وجود میزان قابل قبولی از امنیت در آن برای کلیه شهروندان است. هدف اصلی تحقیق، ارتباط بین رضایت از کیفیت زندگی و احساس امنیت در محلات اصطلاحاً با برنامه و مسئله‌دار شهر زنجان است. نوع و روش تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی است و آن بررسی تأثیر احساس امنیت عمومی بر کیفیت زندگی در محلات شهری و نیز به لحاظ روش، مبتنی بر روشهای پیمایشی (میدانی) و اسنادی است. جهت تعیین اهمیت معیارهای کیفیت زندگی از مدل تصمیم‌گیری ای. اچ. پی استفاده گردید. همچنین تحلیل و استنتاج دادههای جمع‌آوری‌شده باتوجه‌به نوع دادهها در نرم‌افزار Spss مورد تحلیل قرار گرفته و سپس در نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی نقشه‌های موضوعی تهیه گردید. یافته‌ها نشان داد که ارتباط مستقیمی بین کیفیت زندگی و امنیت ناشی از آن در هر دو محلات وجود دارد. در محله کارمندان شاخص‌های کلاس تراکم، قدمت ابنیه، نوع نمای بنا و رضایت از وضعیت دفع زباله به ترتیب 80/3 ، 45/3، 17/3 و 85/3 بیشتر از حد متوسط میانگین بوده درحالی‌که در محله اسلام‌آباد میانگین شاخص‌های نظام تفکیک، تعداد طبقات و نوع اسکلت بنا به ترتیب با 26/1، 18/1 و 30/1 کمتر از متوسط میانگین حاصل شده است. در هر دو محله تنها شاخص رضایت از وضعیت دفع زباله تفاوت معناداری را با میانگین متوسط نشان نمیدهد، و بیشترین میزان تفاوت در هر دو محله در ارتباط با شاخص نظام تفکیک بوده است؛ بنابراین کسانی که دارای کیفیت زندگی بالایی بوده‌اند؛ احساس امنیت بیشتری نسبت به کسانی که در سطح نازلی از شاخصها بوده‌اند؛ داشته‌اند. این میزان در محله کارمندان با 48/3 نسبت به محله اسلام‌آباد با 47/3 بیشتر بوده است. علی‌رغم تفاوت چشمگیر کیفیت زندگی متفاوت دو محله، به نظر میرسد امنیت ساکنان سکونتگاههای مسئله‌دار به معیارهای کیفیت زندگی وابستگی چندانی نداشته باشد.

تعداد دوره‌ها	2
تعداد شماره‌ها	4
تعداد مقالات	59
تعداد مشاهده مقالات	2237
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	2588
تعداد پذیرش	24
تعداد عدم پذیرش	35
متوسط زمان داوری(روز)	23
درصد پذیرش	30 درصد
متوسط زمان انتشار(بعد از پذیرش)	38 روز
تعداد پایگاه‌های نمایه شده	8
کشور محل چاپ	ایران
وضعیت چاپ	الکترونیکی
نوبت‌های چاپ	فصلنامه
زبان مجله	فارسی- چکیده انگلیسی
شکل دریافت مقاله	فقط از طریق سامانه
هزینه چاپ	ندارد
دسترسی رایگان و آزاد به مقالات	بلی
استفاده از سامانه مشابهت یاب	بلی(سمیم نور)

چشم انداز مطالعات شهری و روستایی

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 2 (1400)

دوره 1 (1399)

1. طبقه بندی و آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی شهرستان ارومیه با استفاده از روش شی‌گرا در دوره زمانی 2018- 2009

چکیده

2. واکاوی نقش و جایگاه آسیب شناسی و ارائه الگوی توسعه منطقه ای در مطالعات داخلی و خارجی

چکیده

3. الگوی علی توسعه پایدار شهری بر اساس مسئولیت اجتماعی و بهره‌وری سبز

چکیده

4. سنجش و رتبه‌بندی میزان زیست‌پذیری محلات شهری (نمونه موردی محلات منطقه 6 شهر تهران)

چکیده

5. بازشناسی و اولویت بندی ارزش های میراث فرهنگی در نقش آفرینی توسعه پایدار روستایی بر اساس مدل ارسته ( مورد مطالعه: میراث فرهنگی اورامان)

چکیده

6. تحلیل وضعیت خط آسمان شهری با استفاده از محاسبه شاخص SVF، مطالعه موردی: شهرک ولیعصر و رشدیه تبریز

چکیده

1. فرا تحلیلی بر پژوهش‌های تاب‌آوری شهری در نشریات علمی پژوهشی جغرافیایی ایران

چکیده

2. تحلیل اثرات فضای کسب و کار محلی در توسعه صنایع خانگی روستایی مورد مطالعاتی: دهستان غنی بیگلو شهرستان زنجان

چکیده

3. ارزیابی عملکرد شهریار در شبکه کلانشهری تهران

چکیده

4. نقش مقاوم سازی مساکن روستایی در بهبود کیفیّت کالبدی نواحی روستایی (مطالعه ‏ی موردی: دهستان قوچان عتیق)

چکیده

5. کیفیت زندگی و امنیت شهری : ارتباط بین رضایت از کیفیت زندگی و احساس امنیت در محلات شهری(مورد پژوهی : محلات کارمندان و اسلام آباد شهر زنجان)

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

دانشگاه زنجان

ابر واژگان