نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• ناصر شفیعی ثابت ¹
• فاطمه زنگنه ²

¹ دانشیار گروه جغرافیای انسانی و برنامه‌ریزی فضایی، دانشکده علوم زمین ، دانشگاه شهید بهشتی، تهران ، ایران

² دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی ، تهران، ایران

چکیده

جریان‌‌‌ها فضایی بر بعد اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی مؤثر می‌باشد که بر طبق نظریه داگلاس این جریان‌ها شامل جریان‌های افراد، سرمایه، کالا، اطلاعات و فناوری، پسماند است. این جریان‌ها در گذر زمان سبب دگرگونی و تحول در بعد اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی در دوسوی این جریان می­‌شود. براین مبنا، پژوهش حاضر به بررسی این موضوع پژوهشی به روش کمی و با بهره­‌گیری از شیوه توصیفی ـ تحلیلی در 370 خانوار نمونه و در 29روستا شهرستان دماوند پرداخته است. با استفاده از روش آلفای کرونباخ پایایی شاخص اقتصادی معادل  893/0 محاسبه شد. همچنین،  جریان فناوری و اطلاعات، مردم کالا و خدمات، پسماند و سرمایه به ترتیب برابر 893/0،  888/0، 865/0، 842/0، و 866/0 محاسبه شد که در هر دو گروه متغیرهای مستقل و وابسته از پایایی مناسبی برخوردار هستند. برای سنجش روایی (اعتبار)، با استفاده از روایی صوری،  نظرات کارشناسان و متخصصان  دانشگاهی در دانشگاه شهید بهشتی در ارتباط با موضوع مورد بررسی استفاده می‌­شود. یافته‌­های پژوهش آشکار و روشن ساخت، رابطه معناداری بین جریان­‌های فضایی با بعد اقتصادی در سطح روستاهای مورد مطالعه وجود دارد، که میزان این رابطه و اثرگذاری به ترتیب جریان مردم با 443/0 ضریب همبستگی، رتبه اول تأثیرگذاری بر بعد اقتصادی سکونتگاه‌­های روستایی و اطلاعات ـ فناوری با 357/0 ضریب همبستگی رتبه دوم و جریان پسماند با 320/0رتبه سوم و جریان کالاـ خدمات با 195/ 0 رتبه چهارم و جریان سرمایه با 099/0 ضریب همبستگی رتبه پنجم را در تأثیرگذاری بر ابعاد تحول اقتصادی سکونتگاه­‌های روستایی را به خود اختصاص می­دهند در این راستا، برای بهبود اثرگذاری همه ابعاد جریان­های فضایی بر تحولات اقتصادی سکونتگاه­‌های روستایی توجه  به رویکرد برنامه­ریزی یکپارچه روستایی ـ شهری به جای برنامه‌­ریزی جداگانه و مجزا روستایی ـ شهری پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• جریان های روستایی- شهری
• تحولات اقتصادی
• سکونتگاه های روستایی
• شهرستان دماوند

عنوان مقاله [English]

The Impact of Rural-Urban Currents on the Economic Developments of Rural Settlements Damavand County

نویسندگان [English]

• Naser Shafieisabet ¹
• fatemeh zangeneh ²

¹ Associate Professor, Department of Human Geography and Spatial Planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

² Master's degree in Geography and Rural Planning, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The purpose of this article is to analyze the impact of rural-urban flows on the economic developments of rural settlements. Therefore, spatial flows affecting the economic dimension of rural settlements in Damavand city have been studied and studied, in other words, analyzed. Since the effective factors affecting the economic dimension of rural settlements can be considered as the relations of the three elements of man, space and human activities in space and in general spatial flows, if these flows are properly planned and accurately. To be established, it will bring about a consistent transformation on the economic dimension of rural settlements. Rural-urban flows, according to Douglas theory, include flows of people, capital, goods, information, and technology. These currents over time are considered as the fundamental factors of economic transformation and transformation of rural settlements. Therefore, spatial flows are a capacity that causes a consistent transformation in the economic dimension of rural settlements on both sides of this flow. However, if these plans are ignored and neglected in planning; Incompatibility changes will be formed in the economic dimension of rural settlements and duplication will be done in the urban and rural planning system. Create the study area. Based on this, the present study was conducted with the aim of analysis and study of this research topic in a quantitative manner and using descriptive-analytical method in 370 random sample households and in 29 sample villages out of 83 villages of Damavand city. The findings of the study reveal that there is a significant relationship between spatial flows and the economic dimension in the studied villages. Thus, in order to improve the impact of all dimensions of spatial flows on the economic developments of rural settlements, it is suggested to pay attention to the integrated rural-urban planning approach instead of separate rural-urban planning.

کلیدواژه‌ها [English]

• Rural-Urban Currents
• Economic Developments
• Rural Settlements
• Damavand County