2024-03-29T02:55:57Z
https://jurs.znu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=32734
پژوهشهای جغرافیای اقتصادی
1399
1
1
سنجش میزان رضایت مندی از کیفیت محیط شهری از دیدگاه شهروندان (مطالعه موردی: منطقه 5 شهرداری کلانشهر تبریز)
کریم
حسین زاده دلیر
زهرا
رسول زاده
هادی
محمدخانلی
در دهه های اخیر موضوع کیفیت محیط شهری به یک بحث تخصصی و عمومی در جامعه تبدیل شده است و توجه مردم از اهداف مادی، به ماهیت زندگی در مجموعههای ناکارآمد شهری معطوف شده است آنچه در این میان واضح است، آن است که تمام مشکلات شهری یک مولفه کیفیت محیطی دارند، به عبارت دیگر بسیاری از مشکلات محیطی به سرعت به مشکلات شهری تبدیل خواهد شد. به همین دلیل در سالهای اخیر توجه به ایجاد پایداری محیطی و کیفیت محیط شهری مطلوب، کیفیت زندگی و اجتماعات سالم باعث توجه بیشتر به ابعاد کیفیتی در محیطهای شهری شده است. در این تحقیق کیفیت محیط شهری منطقه 5 شهرداری تبریز مورد سنجش قرار گرفته است. رویکرد پژوهش حاضر اکتشافی (در دو سطح توصیفی و تحلیلی) و تکنیک پیمایشی بوده است. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه محلههای مورد مطالعه 380 نفر در نظر گرفته شد. با استفاده از آزمون T تک نمونه ای کیفیت محیط شهری مورد سنجش قرار گرفت و در مرحله بعد با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی رگرسیون چندگانه، شاخص های تاثیرگذار بر کیفیت محیط شهری منطقه مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج آزمون T تک نمونهای نشان داد که از نظر ساکنان، کیفیت محیط شهری منطقه 5 شهردار تبریز در سطح بالایی قرار ندارد و رضایت بالایی از کیفیت محیط شهری منطقه در میان ساکنان وجود ندارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که در سطح ویژگیهای کالبدی– فضایی، در منطقه 5 شهرداری تبریز زیر شاخص سازمان دسترسی و راهها دارای بیشترین تاثیر (0.518=B) را بر میزان رضایت شهروندان دارا می باشد. در سطح ویژگی های کارکردی - خدماتی، زیر شاخص خدمات رفاه اجتماعی (0.531=B) دارای بیشترین تاثیر میباشند. در سطح ویژگی های محتوایی، زیر شاخص سلامت محیطی (0.680=B) و (0.627=B) بیشترین تاثیر را دارند.
کیفیت محیط شهری
رضایت مندی
رگرسیون چند متغیره
منطقه 5 شهرداری تبریز
2020
11
21
1
15
https://jurs.znu.ac.ir/article_239666_e815df6e16efd2e297ed7cb18afce105.pdf
پژوهشهای جغرافیای اقتصادی
1399
1
1
ضرباهنگ کاوی پیشرانهای کلان موثر بر پایداری زیرپوست شهر (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر زنجان)
علی
شماعی
محمد تقی
حیدری
حسین
طهماسبی مقدم
ساخت فضایی شهرها به مثابهی یک پیاز؛ اگر چه از بیرون ساده به نظر می رسد، امّا در حقیقت به خاطر داشتن لایه های زیاد، فریبنده است. اگر هر لایه به طور جداگانه بررسی شود، یک کل را از دست داده ایم. در مطالعه ی ساخت فضایی بافت های فرسوده و محتوای آن(وضعیت پایداری) نیز ، علل و عوامل موجده آن نبایستی فقط از یک زاویه نگاه شود. پژوهش حاضر می کوشد پالیسی های کلان موثر بر وضعیت ساخت موجود بافت فرسوده ی شهر زنجان را درک و میزان اثرات آن بر وضعیت را، مورد واکاوی قرار دهد. برای دستیابی به هدف فوق به طرق بانک کاوی منابع کتابخانه ای و مشاهده ی میدانی(مصاحبه با سرپرستان خانوار ساکن بافت"491" نفر و خبرگان و متخصّصین امر"30 نفر") مواد مورد نیاز تحقیق جمع آوری و با استفاده از از نرم افزارهای« ArcGis, lisrel » فراوری میگردد. نتایج تحلیل نشان داد عوامل ساختاری کلان اقتصادی با ضریب معنیداری 9.99 وضریب تاثیر 0.92 به میزان بیشتری ساخت فضایی بافت فرسوده شهر زنجان را تبیین مینماید. به عبارتی؛ ساختار اقتصادی متمرکز و دولت گرا اقتصاد نفت و تاثیر آن بر تحوّلات فضایی شهر و تخصیص فضایی منابع مالی به صورت یکپارچه، توانسته بیشترین ضریب تاثیر را در ساخت فضایی موجود بافت فرسوده شهر زنجان داشته باشد. همچنین عوامل کلان کالبدی در مرحلهی بعدی تاثیر قرار داشته و ساخت فضایی چند لایه ی بافت فرسودهی زنجان را تبیین می نمایند. نوسازی پوسته ی اول بلوکه ای ساختمانی در حاشیه ی معابر اصلی با تکیه بر فضاهای تجاری ختم میگردد. عرض معابر و مصوبات تشویقی نوسازی بافت قدیم؛ امکان بلندمرتبه سازی و گسترش ارتفاعی واحدهای ساختمانی را فراهم نموده و نتیجه ی امر، ایجاد لفافه های فضایی جدید و کاملا متضاد با پوسته های دوم و سوم بافت می باشد.
توسعه پایدار
رویکرد زیست پذیری
ساختارهای کلان
شهر زنجان
2020
11
21
16
31
https://jurs.znu.ac.ir/article_239667_cd6d878868f97f16fab2d6fd1e347d88.pdf
پژوهشهای جغرافیای اقتصادی
1399
1
1
تحلیل ساختار و توسعه فضایی-کالبدی پراکنده رویی شهر لامرد
اکبر
کیانی
فرضعلی
سالاری سردری
امروزه با توجّه به رشد جمعیّت و توسعهی فیزیکی- کالبدی شهرها، ساختار و فرم فضایی توسعهی شهری از اهمیّت فراوانی برخوردار است و شهر فشرده، الگوی مدیریت و توسعهی شهری شهرهای فردا و رشد هوشمند میباشد. یکی از عوامل پایداری شهرها، ارتباط بین شکل و فرم فیزیکی شهر (ساختار فضایی- کالبدی) می باشد. این مقاله به بررسی وضعیّت و شاخصهای عمده در فرم شهر پایدار و عوامل موثّر و متاثّر آن میپردازد و محاسن و معایب فرم پراکنده شهر لامرد (ساختار، فرم و توسعه فضایی شهر) مورد بررسی قرار خواهد داد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و تطبیقی بوده و روش گردآوری دادهها به صورت کتابخانهای میباشد و جمعآوری اطّلاعات شاخصهای پراکندهرویی از طریق اطّلاعات شناختی - عملکردی و مطالعه طرح جامع و تفصیلی شهر استخراج شده است. برای نیل به اهداف تحقیق، با بررسی مطالعات گذشته و با بهرهگیری از پارامترهای لازم و تأثیرگذار با تحلیل تراکم شهری شهر لامرد و چگونگی و علل توسعه شهری پراکنده و گسترده شهر را تبیین نمایم. در پایان به ارزیابی عینی و کیفی، تحلیل و مقایسهی نظریههای مرتبط با فرمهای پایدار شهری و تفاوتها و اشتراکهای آنها و در نهایت جنبههای عملکردی و نتایج و پیامدهای عملی و واقعی نظریهها با وضعیت شهر میپردازد و در انتها راهکارهایی ارائه خواهد گردید. بر اساس بررسیها و تحلیلهای صورت گرفته در سال های 1345-85، مساحت شهر لامرد، حدود 6 برابر و جمعیّت آن 5 برابر افزایش یافته است. طی این سال ها، تراکم ناخالص جمعیتی شهر، از 3/131 نفر به 1/30 نفر در هکتار کاهش یافته است. عدم کاهش شدید تراکم ناخالص جمعیّتی در سالهای متفاوت، بیانگر گستردگی بیش از حد شهر و خالی ماندن فضاهای زیاد و غیرفعّال سطوح شهری در محدودهی شهر لامرد و در نهایت توسعه افقی و گسترده –پراکنده محلات شهر لامرد میباشد که این امر باعث ناپایداری شهری در توزیع بهینه خدمات و دسترسی به امکانات برای ساکنان شهر و افزایش هزینههای زیرساختی و اتلاف انرژی شده است. تراکم خالص مسکونی در سال85 برابر با 85/85 نفر در هکتار و در سال 95 برابر با 73 نفر در هکتار و تراکم جمعیتی برابر با 29 نفر در هکتار میباشد.
پراکنده رویی شهری
شهرگسترده
توسعه پایدار
الگوی رشد شهر
لامرد
2020
11
21
32
48
https://jurs.znu.ac.ir/article_239668_c383f91e79998db57bc30091f5b0d182.pdf
پژوهشهای جغرافیای اقتصادی
1399
1
1
بررسی نقش بازارهای روز عرضه ی محصولات روستایی در تقویت روابط شهر و روستا (نمونه موردی: شهر رشت)
مجید
یاسوری
مریم
سجودی
شهر رشت به عنوان یکی از مراکز قوی برای حوزه های پیرامونی و بلافصل خود نقش ویژهای در توسعه ی اقتصاد روستایی استان گیلان و حتی استان های همجوار داشته است. این پژوهش با ارائه ی فرضیه هایی و باتوجّه به شاخصه ای موثّر در تعیین تعامل کارامد مابین نقاط روستایی- شهری، سعی در تعیین سهم و نقش شهر رشت در توسعه ی اقتصاد روستایی و تقویّت روابط شهر و روستا استان دارد. جهت تعیین تکرار مداوم عرضه و فروش محصولات از سوی روستاییان و واسطه گران همچنین تقویّت اقتصاد خانوار روستایی با استفاده از «روش آزمون T» استفاده شده است؛ همچنین با استفاده از معادله ی «رگرسیون» و بررسی معناداری شیب رگرسیونی رضایتمندی از نگاه فروشندگان و یا عرضه کنندگان محصولات و در نهایت از روش «رگرسیون» خطی چندگانه برای بررسی ابعادکالبدی-فضایی واجتماعی شهر رشت بر متغیّر ملاک رضایت دستفروشان محلی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد شهر رشت به دلایلی چون فاصله ی نزدیک و امکان برقراری ارتباط سهل با روستاها و حوزهه ای جدانشدنی خود، وجود محصول مازاد در روستاهای استان، نیاز به درآمد و نداشتن شغل دیگر توسط بسیاری از روستاییان، انگیزه هایی چون دستیابی به سود بیشتر، تمایل و رغبت مردم شهر رشت به استفاده از محصولات کشاورزی، دامی و لبنی با کیفیت و... مورد توجه بسیاری از روستاییان بوده است. مقایسه ی دو گروه (دستفروشان دائمی و متناوب و دورهای) توسط آماره آزمون T برابر 46/8 شده و اختلاف معناداری بین گروه ها از لحاظ رونق اقتصادی برحسب میزان دستفروشی محصولات کشاورزی در شهر رشت مشاهده می شود. همچنین میزان ضریب همبستگی بین رضایت و رونق اقتصادی دستفروشان محصولات کشاورزی در رشت برابر 425/0 شده که با ضریب اطمینان 95درصد این فاکتورها با هم ارتباط معنادار دارند و میزان ضریب همبستگی بین رضایت دستفروشان محصولات کشاورزی و ابعاد کالبدی فضایی و اجتماعی شهر رشت برابر584/0 شده نتیجه میگیریم فاکتورها با هم ارتباط معنادار دارند.
کلید واژگان: تعاملات متقابل
اقتصاد روستایی
محصولات مازاد
بازار
شهر رشت
2020
11
21
49
62
https://jurs.znu.ac.ir/article_239669_0e31763f6defa5f33e6c909b3557ccf0.pdf
پژوهشهای جغرافیای اقتصادی
1399
1
1
انتخاب راهکار مناسب ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی با استفاده از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره
حجت
ارژنگی مستعلی بیگلو
علیرضا
محمدی
سکونتگاههای غیررسمی، ناحیه های نابسامانی هستند که در اغلب شهرهای بزرگ و میانی کشور از جمله شهر اردبیل شکل گرفته و گسترش یافتهاند. در ایران در مواجهه با این نواحی، تاکنون راهکارهای مختلفی امتحان شده است؛ تخریب، جابجایی، مکان و خدمات، بهسازی، توانمندسازی از جملهی این راهکارها بودهاند. اما ، هیچکدام از راهکارهای ذکر شده، نتوانستهاند منجر به ساماندهی پایدار این محلهها شوند. پژوهش حاضر به دنبال انتخاب راهکار مناسبی برای ساماندهی محله ی ایران آباد شهر اردبیل می باشد. این پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی است و از روش پیمایشی برای گردآوریدادهها استفاده میکند. از بینراهکارهای مختلف 4 راهکار شامل مکان و خدمات، توانمندسازی، بهسازی و بهسازی اجتماعمحور از طریق 11 معیار مورد توسط 45 خبره ، مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. از نرمافزارهای «DEMATEl وSuper Decision» در تجزیه و تحلیل دادهها و انتخاب گزینههای مناسب استفاده شده است. از روش DEMATEL» برای تعیین روابط بین معیارها و از روش فرآیند تحلیل شبکهای(ANP) برای وزندهی به معیارها و انتخاب گزینهی نهایی استفاده شده است. رویکرد بهسازی اجتماع ـ مبنا با مقدار ضریب (0/104)، راهکار توانمندسازی با ضریب (0/084)، راهکار بهسازی با ضریب (0/036) و راهکار تأمین زمین ـ خدمات با ضریب (0/008) به ترتیب اولویّت بهعنوان گزینههای ساماندهی محلهی ایرانآباد محسوب میشوند. همچنین از بین 11 معیار، 3 معیار بهبود کیفیّت مساکن و معابر با ضریب (286/0)، عملیاتی بودن با ضریب (0/112) و مشارکت مالک با شهرداری با ضریب (0/10561/0) از بیشترین اهمیّت و تاثیر در انتخاب مناسبترین راهکار برای ساماندهی محلهی ایرانآباد برخوردار بودهاند. از بین رویکردهای مختلف ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی، رویکرد برنامهریزی اجتماع ـ مبنا بهترین گزینه ساماندهی محلهی ایران آباد می باشد.
اسکان غیررسمی
برنامهریزی اجتماع ـ مبنا
تصمیمگیری چندمعیاره
شهر اردبیل
محله ایران آباد
2020
11
21
63
78
https://jurs.znu.ac.ir/article_239665_041904c2fedbfbea42c78186833ae001.pdf
پژوهشهای جغرافیای اقتصادی
1399
1
1
ارزیابی عملکرد شهریار در شبکه کلانشهری تهران
کرامت الله
زیاری
رامین
قربانی
فاطمه سادات
کهکی
کیوان
جمالی
در دنیای امروز اکثر برنامهریزان و صاحب نظران شهری در تلاش هستند تا با بکارگیری راهبردهای مناسب، مشکل هایی نظیر تمرکزگرایی شدید، نابرابری های منطقه ای و.. را در حوزه های شهری حل کنند که در این میان توجه به توسعه و تقویت شهرهای میانی و شناخت توان ها و قابلیّت های این شهرها میتواند گره گشای بسیاری از مسائل و مشکل ها باشد. در همین راستا این پژوهش با شناخت توانها و قابلیتهای شهرهای میانی و تدوین اهداف و برنامه ریزی ها در راستای آن سعی دارد ضرورت توجه جدی و اساسی به این شهرها به منظور ساماندهی حوزهه ای شهری را مشخص سازد. این نوشته از نظر هدف، کاربردی ـ توسعه ای و با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته است که پس از تشریح نقش و اهمیّت شهرهای میانی در شبکه ی شهری با کمک روش کتابخانه ای و اسنادی، به بررسی توان ها و چالش های حال و پیش روی شهرستان شهریار به عنوان یک شهر میانی و ترسیم هدف ها و راهه ای رسیدن به آن، با استفاده از نظر متخصصان و صاحب نظران می پردازد. بدین منظور برای بررسی موضوع از مدل Meta SWOT استفاده شده است. با بررسی شرایط پس از شناخت و تعیین توانه ا و قابلیّت های شهرستان شهریار و رقبای منطقه ای آن، بر اساس یافته های پژوهش، مؤلفه ی فاصله ی مناسب نسبت به دو کلانشهرِ تهران و البرز، مهمترین مزیت شهریار معرفی شد؛ همچنین زیرساخت های مناسب ارتباطاتی و مسکن مناسب، بالاترین تناسب استراتژیک را دارا هستند. از طرف دیگر مولفه های بهبود و هماهنگی طرح های بالادستی و افزایش سرمایه گذاریِ بخش خصوصی دارای بالاترین قدرت تاثیرگذاری بوده و مؤلفه های فاصلهی مناسب نسبت به تهران و البرز و ایجاد محیط کسب و کار در سطح شهرستان دارای بالاترین درجهی ضرورت می باشند.
شبکه شهری
منابع و قابلیت
Meta- SWOT
توسعه منطقهای
شهریار
2020
11
21
79
94
https://jurs.znu.ac.ir/article_239670_f2271e982775012de681f4d8f9ac2cb0.pdf